نوشیدن قهوه سیستم عصبی مرکز شما را تحریک می‌کند و به‌این‌ترتیب علتمی‌بشود بیدار بمانید و حس کنید انرژی بیشتری دارید. بااین‌حال بعضی اوقات قهوه نه‌تن‌ها به بیداری بلکه برعکس به خواب‌آلودگی می‌انجامد. اگر قهوه علتخواب‌آلودگی شما می‌بشود قطعا ریشه‌ای اساسی پشت آن است.

قهوه می‌تواند به روشهای مختلفی روی بدن تأثیر بگذارد و این تأثیر برای هر شخصی متفاوت است. در این مقاله به علت‌های خواب‌آلودگی بعد از نوشیدن قهوه می‌پردازیم.

۱. کافئین گیرنده‌های آدنوزین را مسدود می‌کند

آدنوزین نوعی ماده‌ی شیمیایی است که بر چرخه‌ی خواب و بیداری تأثیر می‌گذارد و سطح آن در طول ساعت‌های بیداری افزایش و در طول خواب افت می‌یابد. در حالت عادی مولکول‌های آدنوزین به گیرنده‌های خاصی در مغز متصل می باشند که علتآهسته‌شدن فعالیت مغز در خواب خواهد شد. با این‌حال، کافئین با اتصال به گیرنده‌های آدنوزین مانع این روال می‌بشود.

بدن به شدت کافئین را جذب می‌کند به این علت در طول چند دقیقه می‌توان آثار آن را حس کرد. در واقع بدن ۹۹ درصد از کافئین را طی ۴۵ دقیقه بعد از مصرف جذب می‌کند. هنگامی سوخت و ساز کافئین در بدن کامل شد، تاثییر آن از بین می‌رود.

زمان زمان ماندن کافئین در بدن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. گرچه کافئین گیرنده‌های آدنوزین را مسدود می‌کند، بر تشکیل مولکول‌های تازه آدنوزین تأثیر نمی‌گذارد. در نتیجه هنگامی تاثییر کافئین از بین برود، مولکول‌ها مجددا می‌توانند به گیرنده‌های خود وصل شوند و حس خواب‌آلودگی را افزایش دهند.

کافئین حاضر در قهوه می‌تواند به افزایش استرس و خستگی منجر بشود

۲. قهوه می‌تواند بر استرس تأثیر بگذارد

با نوشیدن قهوه سطح هورمون کورتیزول که به هورمون استرس معروف است، افزایش می‌یابد. افزایش سطح کورتیزول می‌تواند به حس اضطراب و استرس و در نهایت شب‌بیداری بینجامد.

گرچه اضطراب و استرس در لحظه علتحس بیداری شوند، در طول روز سپس می‌توانند به حس خستگی بینجامند. دیگر مؤلفه‌ی عکس العمل استرس بدن، اپینفرین است که با نام رایج آدرنالین شناخته می‌بشود. با جریان یافتن اپینفرین در بدن، شدت ضربان قلب افزایش می‌یابد و برای افزایش حس هشیاری سریع تر نفس می‌کشیم.

بر پایه پژوهشی در سال ۲۰۱۷، جذب کافئین سطح اپینفرین و کورتیزول را صرف نظر از این که به طور منظم کافئین مصرف کنید، افزایش می‌دهد؛ به این علت امکان پذیر بعد از نوشیدن قهوه حتی اگر روزانه مقدار یکسانی بنوشید، حس استرس کنید و بدن استرس را به خواب‌آلودگی تبدیل می‌کند.

۳. برخی افراد دچار مقاومت کافئینی می باشند

افرادی که به طور منظم قهوه و دیگر نوشیدنی‌های کافئین دار را می‌نوشند امکان پذیر نسبت به آن دچار مقاومت شوند. از آنجا که کافئین گیرنده‌های آدنوزین را مسدود می‌کند، بدن گیرنده‌های آدنوزینی بیشتری را برای جبران آثار مصرف منظم قهوه تشکیل می‌کند.

پژوهشگر‌ها طی یک آزمایش کوچک به بازدید آثار مصرف مدام‌ی قهوه بر کارکرد دوچرخه‌سواری ۱۱ فرد بزرگسال فعال از نظر فیزیکی پرداختند. در ابتدای آزمایش، شرکت‌کنندگان ضربان قلب زیاد تر و قوت دوچرخه‌سواری بیشتری بعد از نوشیدن قهوه داشتند. بعد از ۱۵ روز، آثار کافئین به مرور افزایش یافت.

با دقت به این نتایج، افرادی که به طور منظم قهوه مصرف می‌کنند، به گمان زیاد دچار مقاومت کافئینی خواهد شد. با این‌حال پژوهشی دیگر مشخص می کند مصرف مدام‌ی قهوه تأثیر بر چگونگی جذب یا سوخت و ساز آن در بدن ندارد.

۴. کافئین به گمان زیاد سطح قند خون را افزایش می‌دهد

تأثیر کافئین بر سطح قند خون بدن تا این مدت نوشته او گفت و گو و جدل است. بر پایه تعداد بسیاری از پژوهش‌های حیوانی و انسانی، ترکیب‌های داخل کافئین می‌توانند سوخت و ساز گلوکزی را افزایش و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افت دهند. با این‌حال آثار ناسازگار کافئین می‌توانند ویژگی‌های مثبت نوشیدن قهوه را خنثی کنند.

بر پایه فراتحلیلی در سال ۲۰۱۶، کافئین می‌تواند با افت موقتی حساسیت انسولینی، سطوح قند خون را افزایش دهد. پژوهشگر‌ها در یک بازدید کوچک ناظر بودند که مصرف ۱۰۰ میلی‌گرم کافئین بر سوخت و ساز گلوکزی در ده فرد بزرگسال سالم مبتلا به اضافه وزن به شدت تأثیر گذاشت.

مصرف منظم قهوه می‌تواند مقاومت کافئینی را افزایش دهد

یافته‌های یادشده نشان خواهند داد، کافئین و نه فقط خود قهوه می‌تواند بر سوخت و ساز گلوکزی و در نهایت افزایش سطح قند خون تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به قند خون بالا بعد از برگشت سطح قند خونشان به حالت عادی به گمان زیاد دچار سردرد، خستگی، حس تشنگی یا ادرار بیشتر از حد شوند.

از طرفی نوشیدن قهوه با شیرین‌کننده هم می‌توانند دردسرساز بشود. اگر بدنتان به افزودن شیرین‌کننده به قهوه عادت نداشته باشد، امکان پذیر در روبه رو، انسولین اضافی تشکیل کند و این سطح انسولین علتکاهش سطح گلوکز خون می‌بشود.

اگر بعد از نوشیدن قهوه‌ی صبحگاهی نمی‌توانید بیدار بمانید، می‌توانید شیرین‌کننده را از نوشیدنی خود حذف کنید.

۵. لبنیات بر شما تأثیر می‌گذارد

لبنیات حاوی تریپتوفان است؛ آمینواسیدی که بر تحریک خواب تاثییر می‌گذارد. در حالی که این ویژگی می‌تواند زمان شب سودمند باشد، احتمالا برای نوشیدن یک لاته صبحگاهی چندان ویژگی خوبی به نظر نرسد.

به یاد داشته باشید با این که تریپتوفان می‌توان بر خواب‌آلودگی تأثیر بگذارد، شیر مقدار مقداری از این ماده را دارد؛ به این علت مقدار کم تریپتوفان حاضر در قهوه تأثیر بسیاری بر خواب‌آلودگی ندارد. با این‌حال اگر به جستوجو جانشین لبنیات برای قهوه خود می‌گردید، می‌توانید از لبنیات گیاهی منفعت گیری کنید.

۶. کافئین می‌تواند ادرارآور باشد

تا به حال حس کردید که بعد از نوشیدن قهوه نیاز به دستشویی دارید؟ علت این قضیه می‌تواند ادرارآور بودن کافئین باشد، چرا که پشتیبانی می‌کند از شر آب و نمک حاضر در بدنتان خلاص شوید. اگر بدون نوشیدن آب کافی یک فنجان قهوه بنوشید، به گمان زیاد به شدت آثار کم‌آبی بدن را حس می‌کنید که عبارت اند از:

خستگی

سرگیجه

گیجی

تشنگی

خشکی پوست و دهان

برای پیش‌گیری از کم آبی بدن، آب کافی را زمان صبح بنوشید.

۷. قهوه حاوی کپک قارچی است

علاوه بر مقیاس درشتی کپک درون قهوه، آلودگی ناشی از آن علت خواب‌آلودگی است. طبق معمول برخی دانه‌های قهوه حاوی میکوتوکسین یا نوعی کپک می باشند که با خستگی مزمن در ربط است. متأسفانه آثار کپک درون قهوه می‌تواند زیاد شدیدتر از خستگی باشد. برخی پژوهش‌ها، میکوتوکسین را با تومور‌های کبد و کلیه مرتبط دانسته‌اند و آن را عاملی سرطان‌زا می‌دانند.

چطور آثار جانبی کافئین را افت دهیم

راه حلهایی برای افت آثار جانبی کافئین وجود دارد که می‌توانید با مراعات آن‌ها آثار شدید مصرف قهوه را به حداقل برسانید.

جذب کافئینی خود را کنترل کنید. مقدار پیشنهاد‌ی شده‌ی مصرف قهوه بر پایه وزارت غذا و دارو (FDA)، ۴۰۰ میلی‌گرم در روز برای افراد بزرگسال است.

از نوشیدنی‌های قنددار خودداری کنید. قند حاضر در نوشیدنی‌ها می‌تواند به افزایش گلوکز خون بینجامد؛ به این علت تلاش کنید مقدار شیرینی قهوه را کنترل کنید.

مقدار بسیاری آب بنوشید. از آنجا که کافئین می‌تواند ادرارآور باشد، تلاش کنید زمان مصرف نوشیدنی‌های کافئینی آب بدن خود را نگه داری کنید. پیشنهاد می‌بشود حداقل هر دو ساعت ۲۳۰ میلی‌لیتر آب بنوشید.

جمع‌بندی

کافئین با دخالت در فرآیند‌های شیمیایی مغز که چرخه‌ی خواب و بیداری را تنظیم می‌کنند، هشیاری را افزایش می‌دهد. با این‌حال هنگامی بدن به طور کامل کافئین را بسوزاند می‌تواند به تشکیل حس خستگی منجر بشود.

نسبت سوخت و ساز کافئین در بدن افراد بر پایه معیار‌هایی همانند سبک زندگی و ژنتیک متغیر است. افرادی که هر روز قهوه می‌نوشند به گمان زیاد دچار مقاومت کافئینی خواهد شد و در نتیجه اگر به جستوجو توانایی نتایج شبیه می باشند باید مقدار بیشتری کافئین بنوشند.