کسب و کار نیوز- ۵ سال از آخرین روزهایی که یک ایرانی با خیال راحت می‌توانست از بین لوازم خانگی داخلی و خارجی دست به انتخاب بزند و قسمت اندکی از درآمد ماهانه‌اش را به خرید وسایل مورد نیاز تعلق دهد، می‌گذرد چرا که از سال ۹۷ لوازم خانگی وارداتی با تابلوی ورود ممنوع رو به رو شدند.

به نقل از کسب و کار نیوز به نقل از اقتصاد آنلاین، در بحبوحه خروج آمریکا از برجام در سال ۹۷ و افت شدید منبع های ارزی می بود که سران قوا واردات لوازم خانگی را ممنوع اظهار کردند تا از این طریق شدت آب شدن منبع های ارزی را کم و بستر را برای رشد تشکیل داخلی فراهم کنند اما این تصمیم در سال‌های قبل نه تنها کمکی به جلوگیری از خروج ارز از سرزمین نکرده بلکه این اخلال در بازار در نهایت به زیان مصرف کننده همه شده است. مصرف کنندگان در بازاری که شاخص قیمت لوازم خانگی چندین پله بالاتر از تورم رشد کرده است، ناچار می باشند تا به ریسمان‌هایی همچون خرید اقساطی لوازم خانگی با پازپرداخت بالا و تعمیرات مداوم پناه بیاورند.

افزایش قیمت لوازم خانگی داخلی زیاد تر از تورم شد

رشد ماهانه و حتی روزانه قیمت لوازم خانگی موضوعی است که زیاد تر ایرانی‌ها با آن دچار می باشند و در کنار افزایش سرسام آور تورم سالانه باید این حقیقت رو افشاء کرد که شاخص قیمت لوازم خانگی تشکیل داخل نه تنها از تورم پیشی گرفته بلکه در برخی موارد نسبت به قیمت ارز و تشکیل شبیه خارجی نیز روال صعودی زیاد تر و طویل‌تری را ثبت کرده است.

بر پایه گزارش انتشار شده از سوی شرکت مدیریت مشاوره رهنمان، در پی برگشت تحریم‌ها، قیمت کالاهای خارجی و داخلی افزایش یافت و تورم افزایشی شده است. اتفاق مهم در سال‌های ۱۳۹۷ به سپس آن است که قیمت کالاهای تشکیل داخل به طور خاص کالاهای تشکیل داخل در رسته‌های ممنوعه همانند لوازم خانگی بیشتر از شاخص عمومی قیمت‌ها(تورم) و حتی قیمت ارز رشد کرده است.

یقیناً نا حرف های نمانده که این حالت در زمان ابراز بحران ارزی سال ۱۳۹۱ نیز برای زمان کوتاهی ابراز کرده می بود و شرایط خاص به علت شوک تحریم‌ها، عدم دسترسی به مواد اولیه و برخی قطعات و محصولات واسطه، جهت شد تا قیمت برخی از کالاهای تشکیل داخلی افزایش بیشتری نسبت به کالاهای شبیه خارجی داشته باشند.

مسئله مهم در رابطه با روال شاخص قیمت لوازم خانگی در سال‌های بعد از ۱۳۹۷ این است که شدت زیاد تر و زمان زمان طویل تر این اتفاق در ۵ سال تازه به علت نقش آفرینی یک عامل تازه بوده است. به عبارت دیگر علاوه بر تحریم‌ها و محدودیت‌های تشکیل؛ سیاست ممنوعیت واردات جهت شد تا قیمت لوازم خانگی تشکیل داخلی زیاد تر از تورم، قیمت ارز و کالای شبیه خارجی رشد کند.

به طور خاص، میانگین رشد قیمت یخچال و فریز طی سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰؛ ۵۳ درصد بوده است و در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نرخ رشد قیمت این محصولات به ۶۰ درصد می‌رسد، بر این مبنا باید او گفت که رشد سالانه قیمت یخچال و فریزر نزدیک به ۲۰ واحد درصد بیشتر از رشد شاخص عمومی قیمت‌ها (تورم) بوده است. نیم نگاهی به رشد قیمت دیگر لوازم خانگی همانند ماشین ظرفشویی و ماشین لباسشویی در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ نشان دهنده این حقیقت است که رشد قیمت این دو کالا نیز زیاد بالاتر از رشد تورم در این ۴ سال می بود به طوری که در سال ۱۳۹۸ رشد قیمت این دو محصول به زیاد تر از دو برابر رشد شاخص عمومی قیمت‌ها (۳۶ درصد) رسید.

رشد قیمت همچون یک دومینو پرپیچ و خم به کالاهای تشکیل داخل که در رسته‌های ممنوعه قرار دارند نیز رسید تا جایی که آمارهای ثبت شده در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ مشخص می کند که به گفتن مثال نسبت قیمت تلویزیون خارجی به داخلی از  ۱.۹ در سال ۱۳۹۵ به ۱.۵ در سال ۱۴۰۰ افت اشکار کرد به عبارت دیگر قیمت تلویزیون داخلی با شدت بیشتری نسبت به تلویزیون خارجی افزایش یافته است.

با تکیه بر آمار قیاس‌ای تورم مصرف کننده و رشد شاخص قیمت لوازم خانگی و مبلمان از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ باید این حقیقت را قبول کرد که مدام شاخص قیمت لوازم خانگی گوی سبقت را از تورم مصرف کننده می‌رباید و چند پله بالاتر قرار می‌گیرد، در بازه وقتی ذکر شده در حالی شاخص قیمت لوازم خانگی و مبلمان به ۴۱.۹، ۴۸.۳، ۴۶.۰ و ۴۶.۴ رسیده می بود که شاخص قیمت کل در همان بازه وقتی رقم های ۲۶.۶، ۳۴.۴، ۳۶.۲ و ۳۹.۷ را ثبت کرده‌ بودند.

فروش‌ قسطی با سود بازپرداخت بالا

این روزها؛ در هر گوشه و کنار شهر یک تابلوی تبلیغاتی، شهروندان را به خرید اقساطی تشویق می‌کند چرا که دیگر کمتر فردی توان خرید نقدی لوازم خانگی با قیمت‌های نجومی را دارد و تعداد بسیاری از سر استیصال دست به انتخاب خرید گزینه‌هایی با کیفیت پایین اما قسطی می‌زنند تا احتمالا از این طریق بتوانند نیازهای اولیه زندگی خود را تأ‌مین کنند.

ماجرای تلاش برای تشویق مردم به خرید اقساطی از سوی فروشگاه‌های بزرگ در بازه وقتی مختصر به محلی برای درگیری صنف لوازم خانگی با این فروشگاه‌های بزرگ و عیان شدن دسترسی‌شان به تسهیلات بانکی خاص شد تا جایی که شورای رقابت در نامه‌ای خواست تا معمای« اعطای تسهیلات کلان از طرف برخی بانک‌ها» به این فروشگاه‌ها و تشویق مردم به خرید قسطی حل بشود.

احتمالا خرید اقساطی با سود بالا در مختصر زمان بتوانند مردم را به خرید این چنینی ترغیب کنند اما آمار حکایت از افت خرید لوازم خانگی به وسیله خانوارهای ایرانی دارد. بازدید آمارها مشخص می کند درصد خانوارهایی که در هر سال عمل به خرید لوازم خانگی کرده‌اند طی یک دهه تازه روال نزولی داشته است که می‌تواند معلول افت درآمد سرانه باشد اما از سال ۱۳۹۷ به سپس، همزان با افت درآمد سرانه، قیمت لوازم خانگی سریعتر از دیگر کالاها رشد کرده است، این نوشته افت تقاضای خانوارها برای این کالاها را سریعتر کرده است به گفتن مثال، قیاس سهم خانوارهایی که در هر سال تلویزیون خریداری کرده‌اند از کل خانوارها مشخص می کند که سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ کمترین سهم به خانوارها در یک دهه تازه تعلق گرفته است. به عبارت ساده‌تر، ایرانی‌ها دیگر نمی توانند تلویزیون بخرند!

در اولین سال دهه ۹۰، این سهم عدد ۳.۹ را ثبت کرده می بود که بیشترین آمار در دهه نود است اما در گذر زمان این آمار با افت قابل توجهی روبرو و به ترتیب سهم ۳.۴ و ۳ درصدی در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ ثبت شد، این آمار در سه سال پیاپی یعنی از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ این سهم به ۲.۹ درصد رسید.

هر چند سهم خانوارهایی که در هر سال تلویزیون خریداری کرده‌اند از کل خانوارها در سال ۱۳۹۶ به ۳.۱ درصد رسید اما بعد از افت ۰.۶ درصدی در سال ۱۳۹۷ و ثبت رقم ۲.۵ درصدی، ناظر افت شدید بودیم تا جایی که در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ به ترتیب ۱.۴، ۱.۲ و ۱.۳ به گفتن کمترین درصد در دهه نود و سال ۱۴۰۰ ثبت شد.

مرور آمار درصد خانوارهایی که در سال‌های تازه توانسته‌اند لوازم خانگی فرد دیگر همچون یخچال و فریزر، لباسشویی و ماشین ظرفشویی را خریداری کنند، یک نقطه مشترک را گوشزد می‌کند؛ افت توان خرید. بر پایه آمار انتشار شده از سوی  شرکت مشاوره مدیریت رهنمان، باید او گفت که آمار خرید این لوازم خانگی همچون تلویزیون در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ در سراشیبی قرار گرفته است. درصد خانوارهایی که در هر سال یخچال و فریزر خریداری کرده اند نسبت به کل خانوارها در بازه وقتی ذکر شده به ۲، ۱.۸ و ۱.۹ درصد رسید در حالی که در ابتدایی دهه نود این آمار در قله ۵.۵ درصد قرار داشت. در رابطه با آمار  ماشین لباسشویی و ظرفشویی نیز باید او گفت که در بازه وقتی شبیه (۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰) به ترتیب سهم ۱.۳ْ ۱.۲ و ۱.۳ درصد برای خانوارها به ثبت رسیده است.

زمان از دست رفته‌ی خرید

«افزایش ۹۰ درصدی مراجعه برای تعمیر لوازم خانگی» مطرح این آمار از سوی اکبر پازوکی، رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی پرده از اثرات سیاست ممنوعیت واردات بر می‌دارد و مشخص می کند در روزگاری که پرواز قیمت‌های این بازار، دستان مصرف کننده را خالی گذاشته است، مردم چاره‌ای جز تعمیر مدام لوازم خانگی ندارند. آمار افزایش مراجعه به تعمیرگاه‌های لوازم خانگی از سال‌ ۱۳۹۸ تا به امروز مدام از سوی این اتحادیه تکرار می‌بشود و قرار گرفتن این چنین آماری در کنار افت تقاضای لوازم خانگی نشان از این حقیقت دارد که خرید وسایل یک زندگی ساده، هر روز زیاد تر به یک آرزو برای ایرانی‌ها تبدیل می‌بشود.

مرور اتفاقاتی که بازار لوازم خانگی بعد از ممنوعیت واردات توانایی کرد، انحصارهای شکل گرفته در پشت پرده را عیان می‌کند، وقتی که رقابت به واسطه قوانین و مقررات اختصاصی‌ای مخدوش می‌بشود، برخی تولیدکنندگان قوت انحصاری اشکار می‌کنند و می‌توانند قیمت‌های بالاتری را در بازار کالاهای خود تعیین نمایند چرا که مصرف کنندگان در آن بازار انتخاب فرد دیگر ندارند و در قیمت های بالاتر نیز ناچار به خرید می باشند.