مسیر حذف کالاهای پروتئینیِ مرغوب همانند گوشت قرمز و در مرحله‌ی سپس انواع گوشت‌های سفید از سفره‌های طبقه‌ی کارگر از سال‌های میانه‌ی دهه ۹۰ شمسی اغاز شد؛ این مسیر در سال ۹۸ با گرانی یکباره بنزین و شوک‌درمانیِ آنی اقتصاد در مسیر صعود قرار گرفت و سپس از ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ داخل مرحله‌ی جدیدی شد؛ مرحله‌ای که به حرف های‌ی علیرضا خرمی، فعال کارگری و عضو شورای اسلامی کار شرکت پلی‌اکریل اصفهان، می‌توان آن را «حذف کامل پروتئینِ باکیفیت از سفره‌های زحمتکشان» نام نهاد.

و همه‌ی اینها در حالیست که صعود شاخص‌های تورمی خوراکی‌ها هم چنان با قوت زیاد ادامه دارد؛ تازه ترین داده‌های مرکز آمار ایران از گرانی خوراکی‌ها در سرزمین مشخص می کند « ۳۸ درصد اقلام خوراکی منتخب، در بهمن ماه تورمی زیاد تر از تورم سالانه داشته‌اند»؛ در بهمن ماه ۱۴۰۲، از ۵۳ قلم خوراکی منتخب در نقاط شهری، تعداد ۲۰ قلم، درصد تحول قیمت سالانه‌شان بالاتر از نرخ تورم نقطه‌ای نقاط شهری سرزمین (۳۶.۲ درصد) بوده است. در این بین، انواع پروتئین هم چنان رکورددار تورم سالانه است.

تورم ماهانه‌ی اقلام پروتئینی در بهمن‌ماه رکورددار است؛ داده‌های مرکز آمار ایران مشخص می کند «در بهمن امسال، اقلام ماهی قزل‌آلا با ۳.۲ درصد، گوشت گوسفند با ۲.۹ درصد و کنسرو تن ماهی با ۲.۰ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند».

فقط تخم مرغ!

و در این اوضاع، حقیقت تلخ این است که با حذف گوشت قرمز و سفید از سفره‌های فرودست، «تخم مرغ» به تنها کالای پروتئینی سفره‌ها تبدیل شده است؛ کالایی که به حرف های‌ی یک کارگر شهرداری ایرانشهر، «چند بار در هفته، در فهرست غذایی کارگران و طبقات کم‌درآمد سرزمین ظاهر می‌شود».

این کارگر که همانند همکارانش سال‌ها است در انتظار مرتب شدن پرداخت حقوق و مزایای مزدی‌ست، با گفتن این که «هر ماه که برای خرید می‌رویم، با سبدی خالی‌تر از ماه قبل به خانه برمی‌گردیم» اضافه می‌کند: «بقای ما فقط با تخم مرغ میسر شده است، فقط نان و تخم مرغ؛ حبوبات هم در سال‌های تازه به شدت گران شده، باید بگویم تخم مرغ هم گران است ولی راه فرد دیگر برای بقا باقی نمانده…..»

نشانه‌هایی از این حقیقت تلخ که کارگران گزینه‌ی فرد دیگر برای پر کردن سفره‌ها به جز نان و پنیر و نان و تخم مرغ ندارند و تخم مرغ به تنها قلم پروتئینی خوراک فرودستان تبدیل شده، در اظهارات مقامات رسمی نیز دیده می‌شود.

یازدهم اسفندماه، رئیس اتحادیه مرغ تخم‌گذار تهران او گفت: «روزانه ۳۷۰۰ تا ۳۸۰۰ تن و ماهانه ۱۰ تا ۱۵ هزارتن تخم مرغ در سرزمین تشکیل می شود. مصرف تخم مرغ بالا رفته، چون ارزان‌ترین کالای پروتئینی بوده و این چنین در نیمه دوم سال نیز تقاضا زیاد تر می شود. سرانه مصرف تخم مرغ در سرزمین در سالهای تازه به نزدیک به ۱۴ تا ۱۵ کیلو رسیده است.»

رشد ۶۰۰ برابری قیمت دلار

در این چنین شرایطی، با دقت به صعود بی‌سابقه قیمت ارز در سرزمین برای چندمین بار در سال‌های تازه، گمان گرانی و تورم زیاد تر در آینده‌ای زیاد نزدیک – از اولین ماه سال سپس- یک گمان زیاد جدی‌ست.

احسان سلطانی، کارشناس اقتصادی، در نمودار زیر تحت گفتن «۶۰ سال قیمت دلار در ایران» مسیر صعود سهمگین قیمت دلار را به عکس کشیده؛ به حرف های او، «جای تاسف دارد که بعد از ۵ سال شوک‌های پیاپیِ قیمت ارز و افزایش بی‌سابقه قیمت آن، باز هم سفته‌بازان و رانتی‌ها از سرکوب قیمت ارز گله های می‌کنند و این در حالیست که این نمودار صعودی، جز فقر و فلاکت برای مردم حاصلی نداشته است».

نگاهی به نمودار فوق مشخص می کند که در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۴۰۲، قیمت دلار در سرزمین ۶۰۰ درصد افزایش داشته است. صعود قیمت دلار در بازه ده ساله تازه به نسبت همه دهه‌های قبل بی‌سابقه بوده است؛ در سال ۹۲، سپس از یک شوک ارزی، قیمت دلار به نزدیک به ۳ هزار تومان رسید؛ در روزهای ۱۲ و ۱۳ اسفند قیمت دلار در بازار آزاد و صرافی‌ها به نزدیک به ۶۰ هزار تومان رسیده است؛ به عبارتی در یک بازه ده ساله، دلار ۲۰ برابر گران شده است.

سبد معیشت را «واقعی» ببینید

با این صعود سنگین چطور قرار بوده سفره‌های کارگران و سطح زیستی آن‌ها از نابودی و سقوط مدام نگه داری شود؛ هنگامی افزایش چندباره نرخ ارز، خبر از تداوم نمودارهای تورمی با شدت زیاد تر دارد، افزایش دستمزد کارگران شاغل و بازنشسته باید چه رقمی مصوب شود که بتواند از بعد هزینه‌های زندگی بربیاید؟

بر پایه آخرین محاسبات جدا گانه، سبد معیشت خانوارهای کارگری (حداقل هزینه‌های زندگی در یک ماه) بر پایه داده‌های تورمی آذرماه در کلانشهرها به بیشتر از ۲۸ میلیون تومان رسیده است؛ اگر داده‌های تورمی بهمن ۱۴۰۲ را مبنا قرار دهیم و با احتساب این که مبنای محاسبات سبد معیشت، سبد خوراکی‌های خانوار است و اقلام خوراکی به خصوص پروتئینی، رکورددار تورم بهمن ماه بوده‌اند، سبد معیشت واقعی این روزها چه نرخی دارد؟

علیرضا خرمی، در این رابطه با اصرار بر این که «اکنون دیگر نوبت دولت و وزیر کار و همهِ دست‌اندرکاران تعیین حقوق و دستمزد است که چشم خود را بر روی حقیقت باز کنند و ببینند کارگران دیگر نان در سفره ندارند» می‌گوید: کارگران با این حقوق‌های ناچیز شرمنده اولاد و خانواده‌ی خود می باشند؛ حداقل حقوق کارگران ۷ الی ۸ میلیون تومان است اما چندین ماه است که سبد معیشت از مرز ۲۳ میلیون تومان عبور کرده است؛ انتظاری که کارگران دارند این است که حداقل امسال سبد معیشت را «واقعی» ببینند و سیاسی به قضیه مزد نگاه نکنند.

این فعال صنفی کارگران شرکت پلی‌اکریل اصفهان اصرار می‌کند که «اگر داده‌های تورمی بهمن را مبنای کار قرار دهند و وزن اقلام در سبد معیشت را واقعی در نظر بگیرند، حتماً رقم سبد معیشت در کلانشهرهای سرزمین از ۳۰ میلیون تومان هم فراتر رفته است….».

امروز نرخِ واقعیِ سبد معیشت بی‌تردید بیشتر از سی میلیون تومان است و در این بین، فقط یک سوال باقی می‌ماند؛ آیا اگر قرار باشد همانطور که وزیر کار ادعا کرده فقط ۲۰ درصد به حقوق ۷ الی ۸ میلیون تومانی کارگران بیفزایند، تنها گزینه‌ی بقا یا همان تخم مرغ هم به یک دفعه بال درنمی‌آورد و از سفره‌های خالی کارگرانِ حداقل‌بگیر پرواز نمی‌کند؟!