یک مطالعه تازه از ربط جدیدی بین آلودگی هوا و بیماری آلزایمر پرده برداشته است. آلزایمر حالت ناتوان کننده‌ای است که در نهایت تبدیل از دست دادن حافظه، زوال شناختی و افت کیفیت زندگی می‌شود.

به نقل از آی‌ای، اکنون دانشمندان در یک مطالعه تازه دریافته‌اند که ذره‌ای کوچک به نام مگنتیت که در آلودگی هوا دیده می‌شود، می‌تواند علتآغاز علائم بیماری آلزایمر شود.

مگنتیت چیست و چطور بر مغز تأثیر می‌گذارد؟

مگنتیت یک ترکیب اکسید آهن مغناطیسی است که توسط فرآیندهای احتراق در دمای بالا نظیر آنچه در اگزوزهای وسایل نقلیه، سوختن چوب، نیروگاه‌های زغال سنگ، اصطکاک لنت ترمز و سایش موتور وسایل نقلیه تشکیل می‌شود.

مگنتیت یک آلاینده معمولی هواست که می‌تواند از طریق بینی داخل مغز شود. این چنین می‌تواند از سد خونی مغزی که یک لایه محافظ است که از رسیدن مواد زیان اور به مغز جلوگیری می‌کند، عبور کند.

مگنتیت زیر میکروسکوپ

پژوهشگران به سرپرستی دانشیاران پروفسور سیندی گوناوان و دانشیار کریستین مک گراث در دانشگاه فناوری سیدنی(UTS) با دانشمندانی دیگر در استرالیا و سنگاپور همکاری کردند تا رابطه بین آلودگی هوا و سلامت مغز را عمیق‌تر فهمیدن کنند.

مطالعه پیشگامانه آنها موش‌ها و سلول‌های عصبی انسان را در آزمایشگاه در معرض ذرات سمی آلودگی هوا قرار داد تا نقش آنها در تشکیل بیماری آلزایمر را فهمیدن کند.

پروفسور گوناوان می‌گوید: در حالی که کمتر از یک درصد موارد آلزایمر منشأ ژنتیکی دارند، به نظر می‌رسد انتخاب‌های محیطی و سبک زندگی تأثیر عمده‌ای بر این بیماری دارند. مطالعات قبلی به ربط بین آلودگی هوا و آلزایمر اشاره کرده‌اند. این اولین موردی است که تجزیه و تحلیل می‌کند که آیا ذرات مگنتیت متصل به مغز می‌توانند علائم آن را تحریک کنند یا خیر.

او گفت: با این حال، این اولین مطالعه‌ای است که به بازدید این نوشته می‌پردازد که آیا وجود ذرات مگنتیت در مغز واقعا می‌تواند تبدیل علائم آلزایمر شود یا خیر.

بیماری آلزایمر

آلزایمر یک بیماری زوال عصبی است که طبق معمول به کندی اغاز می‌شود و کم کم رو به وخامت می‌رود. آلزایمر علت ابراز ۶۰ تا ۷۰ درصد موارد دمانس یا زوال عقل است و رایج‌ترین علامت ابتدایی این بیماری، اختلال در حافظه مختصر‌زمان و مشکل در به یاد آوردن اتفاقات تازه است.

با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائم آن می‌تواند شامل مشکلات زبانی، مشکل در آگاهی از موقعیت(گم‌شدن)، نوسان خلقی، از دست دادن انگیزه، اهمال و بی‌توجهی نسبت به خود و مشکلات رفتاری باشد. این بیماری تعداد بسیاری از خصوصیات رفتاری و اضطراب افراد را نیز تحت تأثیر قرار داده و جهت ابراز ناراحتی‌هایی از قبیل علائم افسردگی(شامل فقدان حس لذت، بی‌قراری، افسردگی، افت اشتها و وزن، عدم وجود تمرکز و حس گناه)، علائم روانی(شامل توهم، هذیان و سوءظن) و نیز رفتارهایی همانند آشفتگی، سرگردانی، پرخاشگری و خشونت می‌شود.

با وخیم‌ شدن آلزایمر، بیمار طبق معمولً از خانواده و جامعه کناره‌گیری می‌کند و به‌ مرور زمان فعالیت‌های بدنی از دست می‌رود که در نهایت تبدیل مرگ می‌شود. هر چند شدت پیشرفت آلزایمر می‌تواند متفاوت باشد اما امید به زندگی معمول بعد از تشخیص این بیماری، ۳ تا ۹ سال است.

علت بیماری آلزایمر چندان شناخته‌ شده نیست. عوامل خطر محیطی و ژنتیکی مختلفی با تشکیل این بیماری مرتبط دانسته شده‌ است.

تشخیص آلزایمر با بازدید سابقه بیمار و انجام آزمون شناختی با منفعت گیری از تصویربرداری پزشکی و آزمایش خون برای حذف دیگر علل احتمالی انجام می‌شود، اما برای تشخیص قطعی آلزایمر، صدمه‌شناسی بافت مغز ملزوم است که یقیناً این آزمایش تنها بعد از مرگ بیمار می‌تواند انجام شود.

تا بحال دارو یا مکملی که خطر این بیماری را افت دهد اشکار نشده‌ است. این چنین تا بحال راهی برای توقف یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری شناخته نشده، اما برخی درمان‌ها به بهبود علائم بیماری پشتیبانی می‌کنند.

مطابق آمار حاضر در سال ۲۰۱۵، حدوداً ۲۹/۸ میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری آلزایمر مبتلا بوده‌اند و در سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۵۰ میلیون نفر مبتلا به اشکال گوناگون دمانس شناسایی شده‌اند. آلزایمر زیاد تر اوقات در افراد بالای ۶۵ سال ابراز می‌کند، اما نزدیک به ۱۰ درصد بیماران در دهه ۳۰ تا ۶۰ زندگی خود دچار آلزایمر زودرس خواهد شد. این چنین زنان زیاد تر از مردان به آلزایمر دچار خواهد شد.

یک دنباله سمی در مغز

در طول این مطالعه چهار ماهه، موش‌های سالم و مستعد ژنتیکی در معرض آهن، مگنتیت و هیدروکربن‌های دیزلی قرار گرفتند. مگنتیت به طور مداوم صدمه‌های آلزایمر همانند از دست دادن سلول‌های الزامی مغز، تجمع پلاک آمیلوئید و افزایش استرس، اضطراب و اختلال حافظه مختصر زمان در موش‌های در معرض مگنتیت را نشان می‌داد.

پروفسور مک‌گراث می‌گوید: مگنتیت یک آلاینده هوای فراگیر است که در اگزوز وسایل نقلیه، سوختن چوب، فعالیت نیروگاه‌ها و حتی از طریق ساییدگی لنت ترمز تشکیل می‌شود. ما این ذرات را نفس می‌کشیم و آنها توانایی آزاردهنده‌ای برای ورود به مغز از طریق مجرای بینی ما دارند و از سد خونی مغزی عبور می‌کنند.

پیوند کلیدی التهاب

مگنتیت هم در موش‌ها و هم در سلول‌های انسانی جهت تشکیل یک جواب ایمنی می‌شود که تبدیل التهاب و استرس اکسیداتیو می‌شود که به زوال عقل پشتیبانی می‌کند.

دکتر شارلوت فلمینگ، یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: به نظر می‌رسد که مگنتیت حتی در موش‌های سالم نیز علتتخریب عصبی می‌شود که این یافته دلواپس‌کننده است.

این بدان معناست که هر فردی که در معرض ذرات مگنتیت در هوا قرار می‌گیرد، بدون دقت به عرصه ژنتیکی یا دیگر عوامل خطر، به طور بالقوه امکان پذیر به بیماری آلزایمر مبتلا شود. به این علت نظارت و تنظیم سطوح مگنتیت در هوا و افزایش آگاهی در رابطه خطرات بالقوه آلودگی هوا برای سلامتی الزامی است.

این نتایج الزام دقت متخصصان و سیاستگذاران سلامت است و عمل های سریع را برای افت آلودگی هوا برای سلامت مغز نظر می‌کند. افزودن مگنتیت به اغاز‌های ایمنی و افت انتشار کردن گازهای گلخانه‌ای وسایل نقلیه و نیروگاه‌ها باید برای محافظت از مردم در برابر خطرات بیماری‌های عصبی در برتری قرار گیرد.