آیین بزرگداشت تاریخ سینمای  عصر امروز ۱۰ دی ماه با وجود فریدون جیرانی، جمشید گرگین، حامد بهداد، محمد کارت، تهمینه میلانی سیروس الوند محسن امیر یوسفی جواد طوسی بهاره رهنما و دیگر چهره‌های سینما در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.

محسن امیریوسفی رئیس قبل کانون کارگردانان در این مراسم درمورد مسعود کیمیایی، او گفت: اسم استاد کیمیایی قسمتی مهم از تاریخ سینمای ایران است.

او گفت: اولین نمایش فیلم او، «قیصر» درست در همین روز انجام شد. اکران قیصر تقارن جالبی با امروز دارد و سینمای ایران را به قبل و سپس از خود تبدیل کرده است.

امیریوسفی با اشاره به دیگر چهره‌های سینمای ایران که در مراسم وجود نداشتند، او گفت: جای زیاد از دوستان شما در این مراسم خالی است. از داریوش مهرجویی گرامی که می‌دانم چه مقدار به یاد او بودید و چه مقدار از اتفاقی که برای او افتاد آزرده شدید. عباس کیارستمی، علی حاتمی، ناصر تقوایی و همکاران شما در فیلم «قیصر»؛ از مازیار پرتو تا ناصر ملک مطیعی، جمشید مشایخی و بهروز وثوقی.

میلانی: در همه ۱۴ فیلمم مدیون استاد کیمیایی هستم

تهمینه میلانی در ادامه این مراسم، او گفت: چهل و چند سال پیش این افتخار را داشتم که دستیار کیمیایی باشم و هفت سال با او کار کنم. دورانی شگفت که کمتر درمورد آن سخن بگویید می‌شود. من سینما نخوانده‌ام و ۱۴ فیلم سینمایی ساختم که برای همه آنها مدیون کیمیایی هستم.

این کارگردان در ادامه گفت: کیمیایی فقط برای ساخت «قیصر» یا «گوزن‌ها» باید یک عمر می‌خورد و می‌خوابید و لذت زندگی را می‌برد. تاثیرگذاری این ‌دو فیلم در تاریخ سینمای ایران بی‌نظیر است. هر جای دنیا زندگی می‌کرد، بی‌شک به گفتن استاد سینمای ایران او را روی سرشان می‌گذاشتند.

میلانی در ادامه با ذکر خاطراتی از آشنایی خود با کیمیایی، او گفت: شما همیشه استاد من هستید و یک ربط چهل و چند ساله توام با احترام بین من و استادم جاری بوده است.

در ادامه مجری برنامه یادداشتی از فرامرز قریبیان قرائت کرد.

فرهادی:‌شوریدگی سینمای کیمیایی، فیلمسازان بسیاری پرورش کرد

اصغر فرهادی نیز در کلیپی او گفت: فیلم قیصر سپس از نمایش خود مسیر سینمای ایران را تحول داد. انتخاب این چنین شبی و این چنین بهانه‌ای که مقارن با اولین اکران قیصر در سینماهای ایران است، برای من معنی بزرگی دارد.

او همین طور گفت: این که بعد از نزدیک به ۶۰ سال فردی که آن قدم‌های اولیه را برداشت، هم چنان وجود پویا و زنده‌ای دارد و با این همه فراز و فرود در مسیری که در آن قدم برداشته و بر سر عهدی که با خود بسته مانده، ستایش‌برانگیز است.

فرهادی با اشاره به این که کیمیایی نسل سپس خود را فیلمساز کرد، او گفت: هیچ فیلمسازی به اندازه کیمیایی در سینماگر شدن درصد بسیاری از سینماگرانی که سپس از او فیلمساز شدند، نقش نداشته است. تعداد بسیاری جوانان هنگامی فیلمی از کیمیایی دیدند و شور و شوق فیلم‌های وی را لمس کردند، بعد از بیرون آمدن از سالن تصمیم گرفتند سینماگر شوند. زیاد‌ از آنها سینماگران تاثیرگذاری شدند.

این فیلمساز درمورد سبک فیلمسازی کیمیایی، افزود: فیلم‌های او جدای از سبک و سیاق منحصر به فرد خود، شعور و شوریدگی دوست داشتنی دارد که بعضی اوقات کمتر این نوشته دیده می‌شود. شوریدگی کار او ابتدا باید حس شود و آن را بفهمیم. تنها فیلمساز فرد دیگر که آن شوریدگی را داشت، زنده‌یاد داریوش مهرجویی می بود. همین شور و شوریدگی علتشد زیاد‌ها علاقمند به فیلمساز شدن شوند.

او همین طور گفت: فیلم‌های کیمیایی را که می‌بینم حس می‌کنم یک نقاش یا یک رمان‌نویس فیلم می‌سازد. تلفیقی از نقاشی و ادبیات در سینمای او که مخاطب عام دارد را در کمتر فیلمسازی دیدم. کیمیایی فرد با معرفتی است و من در رابطه شخصی‌ام با او این را دیدم. این نوشته او را در جایگاه قابل ستایش و قابل احترامی می‌برد.

بهداد: خوشبختم که دیالوگ‌های کیمیایی روی لبانم آمد

حامد بهداد نیز در این مراسم روی سن آمد و در این مراسم او گفت: من هر پلان و میزانسن کوچک فیلم‌های کیمیایی را نه به مارکز که به شاهنامه متصل می‌کنم. نام مسعود کیمیایی به تاریخ مدام، عمر سینما زیاد نیست. شما یک هزاره با ادبیات روبه رو بودید؛ درمورد حافظ، مولانا، سعدی و غیره سخن می‌زنید.

او گفت: عمر سینما زیاد نیست اما ناصر تقوایی می‌گوید شعر امروز ما با سینما حرف های می‌شود. در این عمر کوچک یکصد ساله چه شاعری به وجود آمده است، چطور قهرمان فیلم‌هایش به دنیا می‌آیند و کشته خواهد شد و صحنه‌هایش راه می‌روال.

بهداد در ادامه گفت: در ۲۴ سالگی ساختن این چنین فیلمی نبوغ می‌خواهد. هنگامی با کیمیایی کار کردم این را پِی بردم هرچند آن زمان هم مطمعن به نفس داشتم اما هنگامی قرار می بود جلوی دوربین او بروم، صبح خوابم نمی‌برد. اضطراب بازیگری ندارم اما تا صبح خوابم نبرد. به خودم گفتم خودش سر صحنه است و به تو می‌گوید چه کار کنی، چرا استرس داری؟

این بازیگر افزود: هر قهرمانی، هر اسطوره‌ای مرکب خودش را می‌خواهد. مرکب کیمیایی، بهروز وثوقی می بود. «قیصر» با بهروز ساخته شد. شما یک تنه همه این سال‌ها را تنها ادامه دادید. زیاد خوشبختم که دیالوگ‌های کیمیایی روی لبانم آمده و در کارنامه کاری من فیلم «جرم» و «محاکمه در خیابان» است.

سرویس الوند: نسل ما از مسعود یاد گرفتیم

سرویس الوند نیز در این مراسم او گفت: «قیصر» همانند یک سیلی در گوش سینمای ایران می بود و سینما را به خودش آورد. همه ما مدیونیم. نسل ما از مسعود یاد گرفتیم. تا این مدت هم این حالت است و سایه اپ بالای سر ما بماند.

جواد طوسی نیز متنی را درمورد مسعود کیمیایی قرائت کرد.

علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور نیز در این مراسم او گفت: بدون کیمیایی‌ها ایران دچار از جاکندگی ‌می‌شود.

اوجی: کیمیایی فیلم تازه می‌سازد

علی اوجی بازیگر نیز در این مراسم، او گفت: کیمیایی در دیگر سینماگران تکثیر شده و عده بسیاری به عشق او سینماگر شدند. چطور درمورد فردی سخن بگویید کنم که هنگامی اسم فیلم‌هایش را پشت هم می‌خوانیم باید نفس عمیق بکشیم؟ باید نفس عمیق بکشیم تا اسم این ۳۲ فیلم را بخوانیم. خدا مرا دوست داشت که فیلم «خائن کشی» را تهیه کردم.

او گفت: کیمیایی جوان‌ترین کارگردانی بودند که تهیه‌کننده فیلم او بودم. به هیچ وجه نمی‌شد سر او کلاه گذاشت. در فیلم بزرگی همانند «خائن کشی» همه چیز از دکور، صحنه، نور، لباس و هر چیزی از زیر نظر او می‌گذشت.

اوجی در ادامه از تشکیل سی‌ویکمین فیلم بلند مسعود کیمیایی خبر داد و او گفت: در این شرایطی که برای فیلم‌های اجتماعی وجود دارد، فیلم «خائن کشی» یکی از موفق‌ترین فیلم‌های پنج سال تازه سینمای اجتماعی است. برای من در قسمت خصوصی مهم است که کیمیایی فیلمی ساختند که در اقتصاد سینما موثر بوده است.

جیرانی: از «قیصر» فهمیدیم که عکس زبان سینما است

فریدون جیرانی نیز در ادامه با قرائت متنی به خاطراتش از تماشای «قیصر» اشاره کرد و او گفت: من از جوانان شهرستانی نسل اول سینما هستم. اصرار من روی نسل به این علت است که بعد از ما متولدین دهه‌های ۴۰ تا ۷۰ با دیدن فیلم‌های کیمیایی به سینمای او علاقه مند شدند.

رئیس کانون کارگردانان در ادامه گفت: من سپس از مدتی سینمارفتن حس کردم باید افکار و اندیشه‌هایم را با زبان سینما گفتن کنم. ما از قیصر فهمیدیم که عکس، زبان سینما است. فهمیدیم پشت هر چیزی در سینما فکر، مضمون و مکاشفه‌ای وجود دارد. دیالوگ‌هایی شنیدیم که تا آن تاریخ در سینمای ایران نشنیده بودیم. فهمید تاثییر موسیقی فیلم روی فیلم شدیم. با قیصر با سینمای فیلمسازی آشنا شدیم که از پرسه زدن در سینما می‌آمد. فیلمسازی که تغیرات فکری را جستوجو می‌کرد و شعر خوانده می بود. چپ تازه را شناخته می بود و انقلاب کوبا روی او تاثییر گذاشته می بود. ساعدی و نقد فیلم را شناخته شده می بود.

کیمیایی: تا این مدت فکر می‌کنم هیچ کاری نکرده‌ام

مسعود کیمیایی نیز در این مراسم با اشاره به این که کارگردانان فهیمی در سینمای ایران داریم، او گفت: همه هنرمندان جهان یک نفر می باشند و آن یک نفر تو هستی. ما هنرهای جهان هستیم گفتن نمی‌شویم. چه مقدار کارگردان‌های خوب در همین انجمن کارگردانان داریم که گفتن نشدند اما خودشان سر می باشند. تفکر، تفهیم، فهمیدن، فهمیدگی و فهمندگی دارند.

او گفت: من نوشتم، نقاشی کردم، فیلم ساختم و تا این مدت فکر می‌کنم هیچ کاری نکرده‌ام.

کیمیایی در ادامه گفت: دلتنگ زیاد‌ها هستم؛ از داریوش مهرجویی تا احمدرضا احمدی و بیژن الهیاما دو نفر می باشند که اکنون در ذهن من می باشند و برای آنها دلتنگ هستم. یکی پسرم که از خودش زد، مسیر خودش را نرفت، پای من ایستاد و فرد دیگر بهروز وثوقی است.

کارگردان قیصر درمورد ارتباطش با بهروز وثوقی، او گفت: رابطه من با بهروز، رابطه بازیگر و کارگردان نبوده است. بهروز پیچ و مهره‌هایی داشت که باید یاد میگرفتی تا خفتگی‌های درون او بیدار شود، او پر از حس و توانایی می بود.