برخلاف فکر رایج، خلاقیت فقطً یک توانایی ذاتی نیست؛ بلکه می‌توان آن را با تمرین‌ها و راه حلهای موثر تحکیم کرد.

یکی از مؤثرترین راه‌ها برای تحریک خلاقیت، منفعت گیری از تمرین‌هایی است که ذهن را به چالش کشیده و از الگوهای فکری رایج خارج می‌کند.

تمرین‌هایی که در این نوشته معارفه خواهد شد، به شما پشتیبانی می‌کنند تا نگاه تازه‌ای به دنیا داشته باشید، ارتباطات جدیدی بسازید و ایده‌های بی‌سابقه‌ای خلق کنید.

این تکنیک‌ها نه تنها برای افراد حرفه‌ای، بلکه برای همه، از کودکان گرفته تا بزرگسالان، چه در گروه و چه به طور فردی قابل اجرا می باشند.

چالش دایره و اشکال : تمرین خلاقیت

. تمرین ۳۰ دایره: خلاقیت در قاب اشکال

یک صفحه کاغذ بردارید و ۳۰ دایره در آن بکشید. مقصد این است که هر دایره را به یک شیء متفاوت تبدیل کنید. برای مثالً دایره اول می‌تواند خورشید باشد، دایره دوم به لنز دوربین تبدیل شود، دایره سوم دهنه یک لیوان، و همین‌طور تا دایره ۳۰.

اگر به شکل گروهی این تمرین را انجام دهید، می‌توانید زمان را محدود کنید و به مسابقه‌ای پرهیجان تبدیل کنید.

این تمرین به شما پشتیبانی می‌کند که به مسائل از زوایای گوناگون نگاه کنید و برای هر چیزی چندین کاربرد یا عکس ذهنی اشکار کنید.

چالش را با افزودن محدودیت سخت‌تر کنید. برای مثالً فقط اشیاء مرتبط با یک نوشته خاص طراحی کنید (همانند وسایل آشپزخانه یا ابزار کار).

. تمرین “کاربردهای متفاوت برای اشیاء ساده”

یک شیء ساده همانند مداد، گیره کاغذ، یا لیوان را انتخاب کنید و ۲۰ کاربرد متفاوت و غیرمعمول برای آن اشکار کنید.

• مثال: مداد می‌تواند به‌گفتن ابزار اندازه‌گیری، گیره برای بستن مو، یا حتی ابزاری برای ضربه زدن روی میز منفعت گیری شود.
• یا لیوان می‌تواند به‌گفتن جامدادی، نگه‌دارنده شمع، یا حتی جای گوشی منفعت گیری شود.
• مقصد:

این تمرین به شما پشتیبانی می‌کند که از منفعت گیری‌های مرسوم اشیاء فراتر بروید و خلاقانه به آنها نگاه کنید.

برای هر کاربرد، یک سناریوی مختصر یا داستانی بنویسید که نشان دهد چطور می‌توان از آن شیء به آن شکل منفعت گیری کرد.

 تمرین “داستان با کلمات اتفاقی”

پنج کلمه کاملاً اتفاقی انتخاب کنید (همانند: فیل، قهوه، آسمان، ساعت، نان) و با این کلمات یک داستان مختصر بنویسید. مقصد این است که کلمات غیرمرتبط را در یک سناریو خلاقانه و قابل باور کنار هم قرار دهید.

• مثال: “یک روز صبح، فیل بزرگی به یک کافه رفت تا یک فنجان قهوه بنوشد. آسمان پر از ابرهای سنگین می بود و ساعت روی دیوار نشان می‌داد که زمان ناهار نزدیک است. نان‌های روی میز بوی تازه‌ای داشتند…”
• مقصد:

ترکیب کلمات غیرمرتبط، ذهن شما را به چالش می‌کشد و پشتیبانی می‌کند که ارتباطات جدیدی بین مفاهیم بسازید.

تعداد کلمات را به ۱۰ افزایش دهید یا زمان خود را محدود کنید (برای مثالً ۱۰ دقیقه).

این پسر روی چه چیز می افتد؟

تمرین “نقاشی ناقص را کامل کن”

یک سری خطوط یا اشکال ساده و نامنظم روی کاغذ بکشید. سپس، این خطوط را به نقاشی‌های کامل تبدیل کنید. برای مثالً یک خط منحنی می‌تواند به شکل یک صورت خندان، موج دریا یا شاخه‌ای از یک درخت تبدیل شود.      اگر این تمرین را با دیگران انجام می‌دهید، می‌توانید نقاشی‌ها را قیاس کنید و ایده‌های یکدیگر را بازدید کنید.

این تمرین به شما پشتیبانی می‌کند تا با منفعت گیری از منبع های محدود، تصاویر خلاقانه‌ای بسازید.

فقط یک دقیقه زمان برای هر نقاشی داشته باشید!

torrance test of creative thinking- figural

می توانید این عبارت را در گوگل جست و جو کنید و با خطوط آن تمرین کنید.

تمرین “نقشه ذهنی (Mind Map)”

شرح تمرین

یک کلمه مرکزی روی کاغذ بنویسید (همانند “مسافرت”) و سپس ایده‌ها یا موضوعات مرتبط را به‌صورت شاخه‌های فرعی ترسیم کنید. برای هر شاخه نیز زیرشاخه‌های تازه بکشید و تا پر شدن کامل صفحه ادامه دهید.

• مثال:
• کلمه مرکزی: “مسافرت”
• شاخه‌ها: “وسیله حمل‌ونقل”، “اقامت”، “فعالیت‌ها”.
• زیرشاخه‌ها: “هواپیما”، “هتل”، “غواصی”.
• مقصد:

کشف ارتباطات نهان و گسترش تفکر چندجانبه.

از رنگ‌ها و تصاویر برای دلنشین‌تر کردن نقشه ذهنی منفعت گیری کنید.

 تمرین “دنیای وارونه”

فکر کنید دنیا وارونه شده است و سناریوهای تازه خلق کنید. برای مثالً:

• آب در آسمان شناور است.
• حیوانات توانایی سخن بگویید کردن دارند.
• انسان‌ها به جای قدم زدن، پرواز می‌کنند.

یک داستان یا توصیف مختصر برای این دنیای شگفت بنویسید.

این تمرین ذهن شما را از محدودیت‌های واقعیات آزاد می‌کند و به شما اجازه می‌دهد تخیل خود را تحکیم کنید.

دنیای وارونه را با یک سناریوی اشکار (همانند خرید از سوپرمارکت یا رفتن به مدرسه) ترکیب کنید.

به اشیا شخصیت بدهید

تمرین “شخصیت‌سازی برای اشیاء”

• شرح تمرین:

یک شیء ساده (همانند یک گلدان یا مداد) را انتخاب کنید و به آن شخصیت بدهید. فکر کنید که این شیء چطور فکر می‌کند یا چه احساسی دارد.

• مثال:
• “این گلدان قدیمی که روی میز است، عاشق نور خورشید است و همیشه هنگامی سایه رویش می‌افتد، غر می‌زند.”
• یا “این مداد خجالتی همیشه تلاش می‌کند که کامل‌ترین خط‌ها را بکشد.”
• مقصد:

تحکیم تخیل و تشکیل ارتباطات داستانی.

یک دیالوگ بین دو شیء با شخصیت‌های متضاد بنویسید (همانند یک گلدان آرام و یک قاشق پرانرژی).

تمرین “تصاویر ذهنی از موسیقی”

یک قطعه موسیقی بی‌کلام پخش کنید و در حالی که به آن گوش می‌دهید، هر تصویری که به ذهنتان می‌آید را روی کاغذ نقاشی کنید یا بنویسید.

• مثال: صدای پیانو امکان پذیر شما را به یاد باران بیندازد، یا یک قطعه ویولن امکان پذیر شما را به یاد یک جنگل مه‌آلود بیندازد.
• مقصد:

تحکیم ارتباطات حسی و تخیلی.

از سبک‌های گوناگون موسیقی (کلاسیک، جاز، الکترونیک) منفعت گیری کنید و تأثیر هر کدام را قیاس کنید.

خلاقیت تنها یک ابزار برای حل مسائل نیست؛ بلکه راهی برای توانایی دنیایی متفاوت و دیدن زیبایی‌های نهان در ساده‌ترین چیزهاست.

تمرین‌هایی که در این نوشته معارفه شدند، نه تنها تفکر شما را بهبود می‌بخشند، بلکه به شما پشتیبانی می‌کنند دیدگاهی گسترده‌تر و عمیق‌تر نسبت به مسائل داشته باشید.

این تمرین‌ها همانند یک بازی ذهنی، سرگرم‌کننده و الهام‌قسمت می باشند و می‌توانند به شکلی مداوم شما را به سمت ایده‌های تازه و نوآوری هدایت کنند.

کافی است آنها را به بخشی از روتین روزانه خود تبدیل کنید تا تأثیر شگفت‌انگیز آنها را در زندگی‌تان ببینید. خلاقیت، همانند یک عضله است؛ هرچه زیاد تر آن را تمرین دهید، نیرومندتر خواهد شد.