خشم و خشمگینی درست همانند نشاط، اضطراب یا تنفر یکی از ابتدایی‌ترین احساسات بشر است.این عواطف با بقای اولیه پیوند خورده و در طول تاریخ بشر تکامل یافته‌اند. خشم به عکس العمل «جنگ یا گریز» سیستم عصبی مربوط است؛ یعنی انسان را برای مبارزه آماده می‌کند.اما مبارزه لزوما به معنی مشت زدن نیست؛ بلکه می‌تواند انسان‌ها را به مبارزه با بی‌عدالتی از طریق تحول قانون یا تصویب هنجارهای رفتاری تازه ترغیب کند.

تفاوت خشم و خشمگینی

خشم یک حس درونی است که هنگامی با یک نوشته آزاردهنده مواجه می‌شوید در شما تشکیل می‌شود. در روبه رو، خشمگینی به معنی ابراز خشم است و حرکت و گفتار شما را هم در برمی‌گیرد. به عبارت دیگر، خشمگینی می‌تواند با فریاد زدن یا درگیری فیزیکی همراه باشد.

تفاوت خشونت و پرخاشگری

بعضی اوقات‌اوقات ۲ کلمه خشونت و پرخاشگری به جای یکدیگر منفعت گیری خواهد شد، اما در حقیقت با هم متفاوت می باشند.خشونت از دیدگاه روانشناسی به پرخاشگری شدید اطلاق می‌شود که مقصد آن تشکیل صدمه جدی است. به گفتن دیگر، پرخاشگری همیشه به خشونت منجر نمی‌شود؛ اما خشونت همیشه با پرخاشگری همراه است.

انواع خشونت

متخصصان سلامت روان موفق به شناسایی انواع خشونت شده‌اند که عبارت‌اند از:

خشونت روانی و کلامی: صدمه رساندن به فرد از طریق توهین، تحقیر و تهدید

خشونت فیزیکی: ضرب و جرح یا دعوا به دیگران

خشونت جنسی: تجاوز یا سوء منفعت گیری از قوت برای تحمیل رابطه جنسی بر فرد

خشونت خانگی: حرکت خشونت‌آمیز برای ترساندن دیگر اعضای خانواده یا تسلط یافتن بر آن‌ها

خشونت اجتماعی: خشونتی که در خارج از خانه و بین ۲ نفر یا تعدادی از افراد رخ می‌دهد

خشونت امکان پذیر به ضرب و جرح منجر شود.

راه‌های ابراز خشم

خشمگینی را می‌توان به طرق گوناگون ابراز داد. چرا که تاثییر یکسانی روی افراد گوناگون ندارد و به همین علت به اعمال و نشانه‌های متفاوت منجر می‌شود.

خشونت کلامی شایع‌ترین علامت خشمگینی است. در نتیجه، شما به راحتی می‌توانید از کلام، لحن و نحوه سخن بگویید کردن فرد فهمید خشمگینی او شوید. خشمگینی از طریق زبان بدن و دیگر سرنخ‌های غیر کلامی هم قابل تشخیص است. به گفتن مثال، امکان پذیر با خیره شدن، اخم کردن و گره کردن مشت‌ها همراه باشد.

برخی از افراد در سرکوب یا درونی کردن خشم خود خبره می باشند. از این‌رو تشخیص علائم فیزیکی خشمگینی در آن‌ها دشوار است. یقیناً اغاز دعوای فیزیکی بدون ظاهر شدن علائم هشداردهنده متداول نیست.

چه چیزی علتعصبانیت می‌شود؟

در مرحله غریزی از مزایا خشمگینی برای محافظت از قلمرو، اعضای خانواده، غذا و دیگر اموال یا عکس العمل به خطرات احتمالی منفعت گیری می‌شود. اما حس خشمگینی دلایل فرد دیگر هم دارد که می‌توانند منطقی یا غیر منطقی باشند.

هنگامی در کنترل یا حتی پذیرفتن خشم به مشکل برمی‌خورید، یعنی خشمگینی شما غیر منطقی است. به این علت ملزوم است ریشه خشمگینی خود را بیابید و برای حل آن عمل کنید.

عوامل زیر طبق معمول علتبرانگیخته شدن خشم خواهد شد:

غم و اندوه به علت از دست دادن یکی از اعضای خانواده یا دوستان

توانایی‌های ضعیف برقراری ربط

خستگی (چون افراد طبق معمول زمان خستگی کج‌خلق خواهد شد و سریع از کوره درمی‌روال.)

گرسنگی

بی عدالتی (خیانت، مورد قلدری واقع شدن، تحقیر یا شرمنده شدن و…)

سرخوردگی جنسی

مشکلات مالی و اضطراب ناشی از بدهکاری

حس ناکامی یا ناامیدی

مورد دزدی، خشونت یا توهین جنسی قرار گرفتن

درد، بیماری جسمی یا بیماری روحی

غم و اندوه شدید یکی از دلایل خشمگین شدن افراد است.

قبل از این که آتش خشم خشک و تر را با هم بسوزاند، آن را مهار کنیم.

چه وقتی خشم به اختلال تبدیل می‌شود؟

همه ما در مقطعی از زندگی خود دچار خشم می‌شویم. اما این حس وقتی دردسرساز است که بسامد یا شدت آن روابط خانوادگی و اجتماعی، کارکرد شغلی یا سلامت روان را مختل کند.

اگرچه به طور رسمی چیزی تحت گفتن اختلال خشم وجود ندارد، اما از نظر متخصصان روانشناسی و روانپزشکی خشمگینی غیر طبیعی می‌تواند علامت اختلال روانی یا اختلال شخصیت مرزی باشد.

عوارض خشمگینی شدید

اگر خشمگینی به خوبی کنترل شود، به حس مفیدی تبدیل می‌شود که شما را به تشکیل تغییرات مثبت تشویق می‌کند. خشمگینی علتبرانگیخته شدن عکس العمل «جنگ یا گریز» بدن می‌شود.

در این شرایط غدد آدرنال هورمون‌های استرس از جمله آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌کنند. در نتیجه، مغز به منظور آماده شدن برای تلاش فیزیکی، خون را از شکم به سمت عضلات می‌برد.

این چنین ضربان قلب، سختی خون و تنفس افزایش می‌یابد، دمای بدن بالا می‌رود، پوست اغاز به تعریق می‌کند و تمرکز و دقت مغز تحکیم می‌شود.اما از آنجا که خشمگینی حس قدرتمندی است، اگر به درستی مهار نشود، نتایج مخربی را برای شما و اطرافیان‌تان به جستوجو دارد. خشم‌ کنترل‌نشده به او گفت و گو، خشونت فیزیکی، توهین و خودآزاری منجر می‌شود.

علاوه بر این، خشمگینی در حد جنون می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و خطر ابتلا به بیماری‌های مختصر‌زمان و طویل مدت را افزایش دهد. این بیماری‌ها عبارت‌اند از:

سردرد

مشکلات گوارشی همانند معده‌درد

بی‌خوابی

افزایش اضطراب

افسردگی

سختی خون بالا

مشکلات پوستی همانند اگزما

سکته قلبی

سکته مغزی

مشکلات تنفسی

آیا ارزشش را دارد که خشمگین شویم؟

خشم شدید یا کنترل‌نشده روی سلامتی تاثییر منفی دارد و گمان بیمار شدن را افزایش می‌دهد.

چطور خشم خود را کنترل کنیم؟

خشمگینی کنترل‌نشده روی سلامت و روابط شما تاثییر منفی دارد. به این علت مهم است که با آن به روش درست برخورد کنید. مراعات نکات زیر به مدیریت خشم و جلوگیری از عوارض آن پشتیبانی می‌کند:

۱. قبل از سخن زدن، فکر کنید

هنگامی او گفت و گو داغ است، زیاد راحت امکان پذیر چیزی بگویید که بعدا از گفتن آن پشیمان شوید. قبل از سخن زدن، چند لحظه افکارتان را منسجم کنید و به دیگران هم اجازه دهید که همین کار را انجام بدهند.

۲. سپس از آرام شدن، خشم خود را ابراز دهید

به محض این که موفق شدید درست فکر کنید، با قطعیت اما بدون خصومت حس ناامیدی خود را گفتن کنید. به طور آشکار و مستقیم از نگرانی‌ها و نیازهای خود سخن بزنید؛ اما احساسات دیگران را جریحه‌دار نکنید یا تلاش نکنید فرد روبه رو را کنترل کنید.

۳. برای درمان خشم ورزش کنید

فعالیت فیزیکی به افت استرس که تبدیل خشمگینی می‌شود پشتیبانی می‌کند. اگر حس می‌کنید خشمگینی شما در حال فوران است، مقداری پیاده‌روی کنید یا بدوید. این چنین می‌توانید زمان خود را صرف دیگر فعالیت‌های فیزیکی لذت‌قسمت کنید.

۴. استراحت کنید

زمان استراحت و زنگ تفریح فقط برای بچه‌ها نیست. برای درمان خشمگینی پیشنهاد می‌شود در موقعیت‌های استرس‌زا به خودتان استراحت بدهید. استراحت کردن به شما پشتیبانی می‌کند بدون کج‌خلقی یا خشمگینی برای کنترل شرایط آماده شوید.

۵. راه حل‌های احتمالی را اشکار کنید

به جای تمرکز روی علت خشمگینی، روی حل مشکل اینده کار کنید. آیا اتاق به‌هم‌ریخته فرزندتان شما را عصبانی می‌کند؟ در را ببندید. آیا همسرتان هر شب برای شام دیر می‌آید؟ زمان شام را عقب بیندازید یا توافق کنید که چند بار در هفته تنها غذا بخورید. به خودتان یادآوری کنید که خشمگینی چیزی را حل نمی‌کند و امکان پذیر فقط شرایط را بدتر کند.

۶. راجع به خودتان سخن بزنید

به منظور پرهیز از انتقاد یا سرزنش دیگران که فقط تنش را بالا می‌برد، از عبارت‌هایی که با «من» اغاز خواهد شد برای توصیف مشکل منفعت گیری کنید. این چنین محترمانه برخورد کنید. برای مثال، به جای این جمله که «تو هیچ‌زمان کارهای خانه را انجام نمی‌دهی»، بگویید «من از این که بدون جمع کردن ظرف‌ها از سر میز بلند شدی، ناراحتم».در زمان خشم فقط در رابطه خودتان سخن بگویید کنید و از سرزنش کردن فرد روبه رو بپرهیزید.

۷. کینه به دل نگیرید

بخشندگی ابزار قدرتمندی است. اگر به خشمگینی و دیگر احساسات منفی اجازه دهید به احساسات مثبت تسلط کنند، غرق بدخلقی و حس بی‌عدالتی می‌شوید. اما اگر فردی را که علتعصبانیت شما شده است را ببخشید، هر ۲ از موقعیت درس می گیرید و روابط خود را محکم‌تر می‌کنید.

۸. از شوخی برای کم کردن تنش منفعت گیری کنید

شاد کردن جو به افت تنش پشتیبانی می‌کند. از شوخی و مزاح برای مواجه شدن با علت خشمگینی خود و به گمان زیاد هر توقع غیر واقعی که از شرایط دارید منفعت گیری کنید. اما طعنه نزنید. چون حس فرد روبه رو را جریحه‌دار می‌کند و شرایط بدتر می‌شود.

۹. توانایی‌های ریلکسیشن را تمرین کنید

هنگامی خشمگینی شما فوران می‌کند، توانایی ریلکسیشن را به‌کار بگیرید. نفس عمیق بکشید، یک منظره اسایش‌قسمت را فکر کنید یا یک کلمه و عبارت آرام‌کننده را تکرار کنید. به گفتن مثال، می‌توانید بگویید «سخت نگیر». راه‌کار دیگر این است که به موسیقی گوش کنید، بنویسید یا یوگا انجام دهید. هرکاری که برای آرام شدن‌تان موثر است را انجام دهید.