به گزارش دانش دوست
به نقل از مدیکال نیوز تودی؛ یک مطالعه تازه برای اولین بار نوسانات هماهنگ در طول خواب را توضیح می‌دهد که سیستم گلایمفاتیک مغز را فعال می‌کند تا زباله‌های مرتبط با بیماری‌های نورودژنراتیو (بیماری‌های تخریب عصبی همانند آلزایمر و پارکینسون) را از مغز بیرون بکشد. این مطالعه از مدل موش‌ها برای بازدید این فرآیند منفعت گیری کرده است.
محققان این چنین فهمید شدند که داروی خواب معمولی زولپیدم (آمبین) امکان پذیر این نوسانات طبیعی را متوقف کند و در نتیجه، فرآیند پاک‌سازی مغز را در طول خواب مختل کند.
بازدید همه عواملی که امکان پذیر به خطر ابتلا به مشکلات ذهنی و زوال عقل منجر شوند، اهمیت بسیاری دارد، به اختصاصی این که تحقیقات تازه مشخص می کند خطر ابتلا به زوال عقل در بین افراد بالای ۵۵ سال دو برابر شده است.
با این که پزشکان پیشنهاد می‌کنند که بزرگسالان باید هر شب حداقل ۷ ساعت خواب با کیفیت داشته باشند، آمارها نشان خواهند داد که تعداد بسیاری از افراد با مشکلات خواب مداوم همانند بی‌خوابی (Insomnia) و آپنه خواب (Sleep Apnea) مواجه می باشند.
داده‌های سال ۲۰۲۲ نشان خواهند داد که ۳۹ درصد از بزرگسالان آمریکایی بالای ۴۵ سال به قدر کافی نمی‌خوابند.
مطالعات قبلی نشان داده‌اند که خواب ناکافی می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات مغزی همانند افت توانمندیهای ذهنی و زوال عقل را افزایش دهد.
ناتالی هاگلوند، پژوهشگر پسادکتری در دانشگاه‌های کپنهاگ و آکسفورد، به “Medical News Today” گفت: «خواب به مغز زمان می‌دهد تا پردازش دنیای خارجی را متوقف کرده و بر ماموریت های الزامی همانند محافظت ایمنی (Immune Surveillance) و پاک‌سازی زباله‌ها تمرکز کند. افتخواب با مشکلات ذهنی و بیماری‌های مغزی مرتبط است.»
اما آیا داروهای خواب امکان پذیر به افت سلامت مغز پشتیبانی کنند؟ اکنون بیشتر از هر زمان فرد دیگر الزامی است که همه عوامل مؤثر بر افت شناختی (Cognitive Decline) بازدید شوند، به‌اختصاصی این که تحقیقات تازه نشان داده‌اند خطر زوال عقل در افراد بالای ۵۵ سال بیشتر از دو برابر شده است.
هاگلوند نویسنده مهم مطالعه‌ای است که در مجله “Cell” انتشار شده و برای اولین بار نوسانات هماهنگ در خواب که سیستم گلایمفاتیک مغز را برای حذف زباله‌ها از مغز فعال می‌کند، از مدل موش‌ها توصیف کرده است.
این مطالعه این چنین گزارش می‌دهد که داروی خواب معمولی زولپیدم (آمبین) امکان پذیر این نوسانات را سرکوب کرده و فرآیند پاک‌سازی مغز را در طول خواب مختل کند.
چه چیزی سیستم پاک‌سازی مغز را هدایت می‌کند؟
در این مطالعه، محققان از فناوری‌های گوناگون برای ثبت فعالیت مغز در زمان بیداری و خواب موش‌ها منفعت گیری کردند.
آن‌ها مشاهده کردند که نوسانات آهسته و هماهنگ نوراپی‌نفرین (Norepinephrine) (یک انتقال‌دهنده عصبی) همراه با خون مغزی و مایع مغزی نخاعی (CSF) در خواب غیر REM (Non-REM Sleep)، سیستم گلایمفاتیک مغز را فعال می‌کند.
ماکن ندرگارد، استاد دانشگاه‌های راچستر و کپنهاگ، گفت: «مغز انسان بر خلاف دیگر تکه‌های بدن، فاقد رگ‌های لنفاوی است که زباله‌ها و سلول‌های مرده را از بدن حذف کنند. به جای آن، مغز از مایع مغزی نخاعی (Cerebrospinal Fluid) برای شست‌وشو دادن بافت مغز و از بین بردن مولکول‌های ناخواسته منفعت گیری می‌کند.»
او افزود: «سیستم پاک‌سازی مغز که گلایمفاتیک نام دارد، تنها در خواب عمیق غیر REM فعال است. این به علت نوراپی‌نفرین است که در طول خواب غیر REM در چرخه‌های آهسته نزدیک به هر ۵۰ ثانیه آزاد می‌شود و علتانقباض و گشاد شدن رگ‌ها می‌شود. این فرآیند علتمی‌شود که مایع مغزی نخاعی به‌طور مؤثر از طریق رگ‌ها به مغز حرکت کند و آن را شست‌وشو دهد.»
داروهای خواب و اختلال در سیستم گلایمفاتیک مغز
محققان این چنین بازدید کردند که آیا داروهای خواب می‌توانند نوسانات طبیعی مورد نیاز برای کارکرد سیستم گلایمفاتیک را همانند‌سازی کنند. آن‌ها تمرکز خود را روی داروی آرام‌قسمت زولپیدم (Zolpidem) گذاشتند.
نتایج نشان داد که زولپیدم امکان پذیر نوسانات نوراپی‌نفرین را متوقف کند و در نتیجه، سیستم گلایمفاتیک را در طول خواب مختل کند.
هاگلوند او گفت: «داروهای خواب امکان پذیر راهی سریع برای به خواب رفتن فراهم کنند، اما مطالعه ما مشخص می کند که خوابی که با داروهای خواب به‌دست می‌آید امکان پذیر فاقد اثرات سودمند خواب طبیعی و ترمیمی باشد. این یافته‌ها مشخص می کند که داروهای خواب باید تنها به زمان مختصر و به‌گفتن آخرین راه‌حل منفعت گیری شوند.»
ندرجارد نیز پافشاری کرد: «خواب مهم است چون به مغز زمان می‌دهد تا ماموریت های الزامی همانند پاک‌سازی زباله‌ها را انجام دهد. برخلاف آن، داروهای خواب مانع از آزادسازی نورومودولاتورهایی خواهد شد که سیستم گلایمفاتیک را هدایت می‌کنند و مانع از کارکرد صحیح مغز خواهد شد.»
دسته بندی مطالب
