بمباران عشق چیست؟

بمباران عشق نوعی تاکتیک روانی است که در آن فردی با ابراز محبت بیشتر از حد، تعریف و تمجید مداوم، هدایا و دقت بیشتر از اندازه تلاش می‌کند تا مطمعن فرد روبه رو را جلب کرده و او را تحت کنترل خود درآورد. این حرکت طبق معمول در روابط عاطفی یا دوستی‌های ناسالم دیده می‌شود.

هرچند کلمه «بمباران عشق» چند سالیست که زیاد تر داخل ادبیات روزمره ما شده اما این کلمه سال‌ها است که وجود دارد و از دهه ۱۹۷۰ میلادی در علم روان‌شناسی مورد منفعت گیری قرار می‌‌گیرد.

این واژه در ابتدا برای توصیف راه حلهایی مورد منفعت گیری قرار می‌گرفت که گروه‌های مذهبی و فرقه‌ها برای جذب افراد تازه به کار می‌گرفتند.  مارک گریفیتس، استاد روان‌شناسی اعتیاد رفتاری، می‌گوید که این گروه‌ها، به‌اختصاصی فرقه‌ها با ابراز محبت و مهربانی بیشتر از حد، افراد را تحت تأثیر قرار می‌دادند و به خود جذب می‌کنند. روشی که در گروه‌هایی همانند «NXIVM» و برخی شرکت‌های هرمی سطح بالا دیده می‌شود.

در سال‌های تازه، این کلمه زیاد تر برای توصیف روابط سمی و آزارهای بین‌فردی از جمله در روابط عاشقانه و دوستی‌ها به کار گرفته می‌شود. بمباران عشق در شبکه‌های اجتماعی نیز زیاد مورد دقت قرار گرفته است؛ در «تیک‌تاک» هشتگ «lovebombing» بیشتر از ۶۹ هزار ویدیو دارد که مجموعا میلیون‌ها بار دیده شده است.

 دادستانی کل بریتانیا در سال ۲۰۲۳ دستورالعمل‌های جدیدی درمورد نحوه پیگرد قانونی افرادی که در روابط خود رفتارهای آزارگرانه و کنترل‌گرانه دارند، انتشار کرد. در این دستورالعمل، «بمباران عشق» به گفتن یکی از راه حلهای سوءاستفاده عاطفی و کنترل اجباری شناخته شده است.

اما بمباران عشق دقیقا چیست؟ چطور می‌تواند بر شما تاثییر بگذارد؟ و چطور می‌توان آن را تشخیص داد؟ 

چطور می‌توان بمباران عشق را تشخیص داد؟

بمباران عشق طبق معمول با ابراز علاقه بیشتر از حد و زودهنگام همراه است. در این روش فرد آزارگر ابتدا قربانی را غرق در محبت، دقت و هدایا می‌کند اما بعد از مدتی این رفتارها ناگهانی متوقف خواهد شد و قربانی را در سردرگمی رها می‌کند.

اماندا میجر، مشاور روابط عاطفی و رئیس قسمت عملیاتی سازمان «Relate» می‌گوید: «هنگامی این رفتارها یک دفعه متوقف خواهد شد، قربانی زیاد تر اغاز به سرزنش خود می‌کند. امکان پذیر فکر کند که کار اشتباهی انجام داده یا به قدر کافی قدردان فرد روبه رو نبوده است.»

او اضافه می‌کند که قربانی در این شرایط تلاش می‌کند محبت فرد آزارگر را مجدد به دست آورد و این چرخه سوءاستفاده ادامه اشکار می‌کند.

ربکا گاشاک، مدیر همکاری‌های عمومی سازمان «Solace Women’s Aid»، می‌گوید: «بمباران عشق یکی از خطرناک‌ترین تاکتیک‌های افراد سوءاستفاده‌گر است و می‌تواند در مرحله های اولیه یک رابطه یا بعد از یک درگیری برای آشتی مجدد مورد منفعت گیری قرار گیرد. آن‌ها شما را با محبت، دقت و هدایا غرق می‌کنند تا شما را به خود وابسته کرده و تشخیص رفتارهای آزاردهنده‌شان را دشوار کنند.»

نشانه‌های بمباران عشق چیست؟

اماندا میجر توضیح می‌دهد که بمباران عشق می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از جمله:

• تعریف و تمجید بیشتر از حد

• گفتن مداوم «دوستت دارم» در مرحله های ابتدایی رابطه

• قولهای زودهنگام درمورد آینده‌ای مشترک

• هدایا و محبت‌های افراطی

• رفتارهایی که علتایجاد وابستگی شدید در فرد روبه رو می‌شود

گاشاک می‌گوید: «امکان پذیر این رفتارها در ابتدا عاشقانه به نظر برسند اما در حقیقت نوعی سوءاستفاده عاطفی می باشند. اگر چیزی بیشتر از حد خوب به نظر می‌رسد به گمان زیاد حقیقت ندارد.»

کاسادی، یکی از زنانی که از توانایی بمباران عشق جان سالم به در برده و با مجله «Cosmopolitan UK» می‌گوید که چندین دفعه در برنامه‌های دوست‌یابی مقصد این حرکت قرار گرفته است، چون یک مادر مجرد است. او توضیح می‌دهد: «مادران مجرد در سایت‌های دوست‌یابی زیاد تر مقصد این نوع رفتارها قرار می‌گیرند، چون فکر می‌شود که به شدت نیازمند محبت و دقت می باشند.»

او می‌گوید که افرادی که از تاکتیک بمباران عشق منفعت گیری می‌کنند، طبق معمول زیاد پیگیر و سمج می باشند تا حدی که حاضرند برنامه روزانه فرد را مختل کنند «تا یقین شوند که در تماس تلفنی یا حضوری، سخن‌هایشان شنیده می‌شود.»

کاسادی اضافه می‌کند: «اگر به آن‌ها کمتر دقت کنید، اغاز می‌کنند به قربانی نشان دادن خود و مدام می‌گویند که اگر دیگر با آن‌ها سخن بگویید نکنید یا به دیدن آنها نروید، نمی توانند با این حالت کنار همراه شوند.»

آیا بمباران عشق فقط در روابط عاشقانه اتفاق می‌افتد؟

در حالی که این کلمه زیاد تر در رابطه روابط عاشقانه به کار می‌رود، اما می‌تواند در هر نوع رابطه‌ای از جمله روابط دوستی‌، خانوادگی و حتی محیط کار نیز رخ دهد.

سام به مجله «Cosmopolitan UK» می‌گوید که مادرش از بمباران عشق برای کنترل اعضای خانواده منفعت گیری می‌کرد. او توضیح می‌دهد: «من چهار خواهر و برادر دارم. مادرم همیشه طوری حرکت می‌کرد که انگار از یکی از ما غمگین است اما به یکی دیگر دقت اختصاصی نشان می‌داد. بعضی اوقات من را در مرکز دقت قرار می‌داد و با یکی از خواهر یا برادرهایم حرکت سردی داشت، یا برعکس، به آن‌ها محبت می‌کرد ولی از پدرم دلخور می بود. این حالت علتشده می بود که ما در خانواده همیشه حس رقابت با یکدیگر داشته باشیم و هنگامی مادرم با ما خوب حرکت می‌کرد، حس خوش‌شانسی کنیم.»

بمباران عشق چه اثری بر افراد می‌گذارد؟

همانند دیگر اشکال سوءاستفاده عاطفی، بمباران عشق می‌تواند تاثیرات بسیاری بر قربانیان داشته باشد. این تاثیرات امکان پذیر بر سلامت روان، نگرش فرد نسبت به روابط آینده و حتی روابط جاری او با اطرافیانش تاثییر بگذارد.

آماندا میجر می‌گوید که این حرکت در برخی افراد علتسردرگمی و حتی سرزنش خود می‌شود. او اضافه می‌کند: «بمباران عشق می‌تواند حس هراس تشکیل کند، به‌اختصاصی وقتی که قربانی حس کند تحت سختی است و توانایی مقاومت در برابر این محبت‌های اغراق‌آمیز را ندارد.»

سام که این توانایی را داشته، می‌گوید: «این نوشته تاثییر بسیاری بر روابط من گذاشت. در اغاز بیست‌سالگی همیشه دلواپس بودم که نکند طرف مقابلم از من غمگین باشد در حالی که احتمالا فقط حال خوبی نداشت. نمی‌دانستم جایگاهم در رابطه کجاست.»

او این چنین فهمید شد که پذیرفتن هدیه از دوستان یا شریک عاطفی برایش سخت شده، چون همیشه دلواپس می بود که این هدایا در آینده با توقعات خاصی همراه باشند.

همانند هر نوع دیگر از سوءاستفاده، بمباران عشق نیز می‌تواند اثرات عمیق و طویل‌مدتی بر سلامت روان افراد بگذارد. دریافت پشتیبانی از طریق مشاوره یا پیوستن به گروه‌های حمایتی می‌تواند به قربانیان پشتیبانی کند تا این توانایی را بهتر فهمیدن کرده و از اثرات آن رهایی یابند.

آیا من در حال بمباران عشق هستم؟

یکی از سوالاتی که مردم زیاد در اینترنت جستجو می‌کنند این است که: «آیا من در حال بمباران عشق هستم؟» یا «آیا من یک فردی هستم که دیگران را بمباران عشق می‌کند؟». همانند تعداد بسیاری از واژگان روان‌شناسی که در فضای مجازی ترویج اشکار کرده‌اند، مفهوم «بمباران عشق» نیز در منفعت گیری‌ی عمومی تعریف اشکار خود را از دست داده و بعضی اوقات با ابراز اشتیاق زیاد در ابتدای یک رابطه نادرست گرفته می‌شود.

با این حال، مهم است که رفتارهای خود را در روابط بازدید کنیم. میجر می‌گوید: «اگر دلواپس نگه داری یک رابطه هستید، یا فردی را زیاد دوست دارید، یا می‌خواهید رابطه‌تان جدی‌تر شود، چطور این حس را به او نشان می‌دهید؟ این مرز دقیقاً کجاست؟ تشخیص این حد و مرز می‌تواند دشوار باشد.»

اما اگر به رفتارهای خود فکر می‌کنید و حتی این سوال را در اینترنت جستجو کرده‌اید، به گمان زیاد شما فردی نیستید که دیگران را بمباران عشق می‌کند. میجر توضیح می‌دهد: «اگر این سوال را از خودتان می‌سوال کرد، این در واقع نشانه‌ی خوبی است. چون به شما این زمان را می‌دهد که به حرکت خود فکر کنید و بگویید من نباید این کار را انجام دهم، چون علتمی‌شود فرد روبه رو حس ناراحتی، اضطراب یا بلاتکلیفی کند. من نمی‌خواهم این چنین اثری روی فردی بگذارم، چون این حرکت سالم و محترمانه نیست.»

سام همانند تعداد بسیاری از افرادی که این چنین توانایی‌ای داشته‌اند، دلواپس است که ناآگاهانه حرکت مادرش را تکرار کند. برای او این نگرانی بعضی اوقات به این شکل ابراز می‌کند که هنگامی فکر می‌کند فردی از دستش غمگین است، به او هدیه می‌دهد. او می‌گوید: «باید زیاد حواسم باشد که این حرکت را تکرار نکنم.»

میجر اصرار می‌کند که بمباران عشق یک نوع سوءاستفاده‌ی عاطفی است. همانند دیگر انواع سوءاستفاده، طبق معمول افرادی که این کار را انجام خواهند داد یا توانایی فهمیدن صدمه‌های رفتاری خود را ندارند یا تمایلی به پذیرفتن آن ندارند. او توضیح می‌دهد: «برای فردی که واقعا یک بمباران‌کننده عشق است، این حرکت زیاد تر یک ابزار کنترل است، یعنی یک روش آگاهانه برای تسلط بر دیگران.»