مورد اول، سهم بالای حوزه رفاه و به‌نوعی بازتوزیع و قسمت رفاه اجتماعی بودجه است. ازجمله این رقم های، سهم ۷۷۷ همتی پشتیبانی دولت به صندوق‌های بازنشستگی است. بعد از آن، سهم ۵۷۳ همتی وزارت بهداشت شامل آموزش و درمان، سهم ۴۵۲ همتی وزارت رفاه و سهم ۳۹۶ همتی آموزش‌وپرورش ازجمله رقم های درشت بودجه عمومی است. از نکات مثبت بودجه سال ۱۴۰۴، دقت اختصاصی به موضوعاتی همچون ناترازی انرژی، ناترازی بانکی و افت دغدغه‌های رفاهی بازنشستگان و حداقل‌بگیران است. دقت به حوزه‌های دانش، نهادهای تحقیق و گسترش و حوزه سلامت است اما قسمت منفی نوشته آب رفتن سهم بودجه عمرانی و سهم کم قسمت آموزش‌وپرورش است.

۹۸۰۰  همت بودجه در جدول هفت!

جدول هفت طبق معمولً برای زیاد تر افرادی که با بودجه‌های سالانه سروکار دارند، از این حیث که حالت بودجه دستگاه‌ها را مشخص می کند، جزء با اهمیت ترین و شناخته‌شده‌ترین قسمت‌های بودجه‌های سالانه است. در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ یکی از با اهمیت ترین اتفاقات در این جدول، اضافه شدن بودجه شرکتی است که تبدیل پیچیده شدن جدول هفت شده است. یقیناً این تغییرات یک حسن نیز داشته است، آن هم اشکار شدن این نوشته است که شرکت‌های دولتی دست کدام وزارتخانه‌ها یا دستگاه‌ها است.

بر پایه آمار و اطلاعات جدول هفت از ماده واحده بودجه، مجموع رقمی که در این جدول درج شده، ۹ هزار و ۷۶۷ هزار میلیارد تومان است که از این رقم، ۳۱۰۰ همت مربوط به بودجه دستگاه‌ها و ۶ هزار و ۶۶۵ همت نیز مربوط به بودجه شرکت‌های دولتی زیرمجموعه وزارتخانه‌ها و مجموعه‌های شبه‌دولتی و قسمت عمومی است. از بودجه ۳۱۰۰ همتی جدول هفت، نزدیک به ۸۶.۳ درصد معادل ۲۶۷۸ همت مربوط به بودجه جاری دستگاه‌های دولتی و عمومی و ۱۳.۷ درصد معادل ۴۲۵ همت نیز مربوط به بودجه عمرانی است. یقیناً این رقم های کل بودجه عمومی دولت نبوده و قسمت فرد دیگر از بودجه در جداول متفرقه و عمدتاً در جدول نه آمده است که ویژگی آن‌ها، غیرمستمر بودن است.

۶۳ درصد بودجه وزارتخانه‌ها برای ۳ وزارتخانه

نگاهی به جدول هفت بودجه مشخص می کند بدون در نظر گرفتن بودجه شرکتی، از مجموع ۳۱۰۰ همت بودجه درج‌شده در این جدول، ۲۲۴۰ همت از آن مربوط به بودجه ۱۹ وزارتخانه است. این رقم مجموع رقم های بودجه زیرمجموعه وزارتخانه‌ها بوده و به نوعی می‌توان او گفت بودجه ذی‌سود واحد است. یقیناً باز هم باید پافشاری کنیم که این رقم بدون در نظر گرفتن رقم های بودجه متفرقه و دیگر رقم های جداول بودجه‌ای است. با در نظر گرفتن ۲۲۴۰ همت بودجه این وزارتخانه‌ها، وزارت بهداشت با ۵۷۳ همت و سهم ۲۵.۶ درصدی، در رتبه اول در بین ۱۹ وزارتخانه قرار دارد. وزارت رفاه با نزدیک به ۴۵۲ همت و سهم ۲۰.۲ درصدی دوم و وزارت آموزش و پرورش با ۳۹۶ همت و سهم ۱۷.۷ درصدی سوم است. در کل، این سه وزارتخانه با ۱۴۲۱ همت و سهم ۶۳ درصدی از کل بودجه وزارتخانه‌ها (جدول هفت) بیشترین بودجه سرزمین را به خود تعلق داده‌اند.

وزارت دفاع با ۲۴۳ همت، وزارت علوم با ۱۰۶ همت، وزارت راه با ۹۸ همت، نیرو با ۸۱ همت، اقتصاد با ۷۴ همت، اطلاعات با نزدیک به ۵۴ همت، جهاد کشاورزی با ۳۶ همت و سرزمین با ۲۶ همت در رتبه‌های بعدی قرار دارند. کمترین بودجه مربوط به وزارت نفت با ۵۷۲ میلیارد تومان است. یقیناً این بودجه مربوط به عملیات حسابداری بوده و رقم واقعی بودجه این وزارتخانه بیشتر از این رقم های خواهد می بود. وزارت دادگستری با ۴.۹ همت، وزارت خارجه با ۶ همت، گردشگری با ۷.۶ همت و ارشاد با ۱۳.۷ همت در رتبه‌های بعدی با کمترین بودجه قرار دارند.

۶ ویژگی مثبت بودجه ۱۴۰۴ 

نگاهی به جداول لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نکات قابل تأملی دارد. ازجمله این که در این بودجه دقت اختصاصی‌ای به حوزه سلامت، افت ناترازی از طریق تجدیدپذیرها، حوزه آموزش و قسمت دانش‌بنیان‌ها، حوزه‌های حمایتی و به‌اختصاصی دقت به معلولان، صندوق ملی مسکن شده و این چنین نهاد پیشران برای اولین‌بار در بودجه ۱۴۰۴ نقل شده و بودجه ۱۷۰ میلیارد تومانی برای آن در نظر گرفته شده است. رشد ۱۷۵ درصدی بودجه سازمان نوسازی مدارس سرزمین، رشد ۱۳۹ درصدی بودجه سازمان انرژی‌های تجدید‌پذیر برق (ساتبا)، رشد ۱۱۳ درصدی بودجه ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻧﻘﺸﻪ‌ﺑﺮﺩﺍﺭی ﻛﺸﻮﺭ، رشد ۱۰۶ درصدی بودجه سازمان بیمه سلامت، رشد ۱۰۴ درصدی بودجه سازمان ملی پرورش توانایی های درخشان، رشد ۱۰۰ درصدی بودجه صندوق ملی مسکن، رشد ۸۴ درصدی بودجه ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻤﻜﺎﺭی‌ﻫﺎی ﺗﺤﻮﻝ ﻭ پیشرفت، رشد ۸۱ درصدی بودجه اجرای قانون حمایتاز معلولان، رشد ۶۱ درصدی بودجه سازمان بهزیستی سرزمین (با زیرمجموعه‌ها) ازجمله با اهمیت ترین موارد لایحه بودجه ۱۴۰۴ است. با کنار هم قرار دادن این اعداد و رقم های می‌توان او گفت لایحه بودجه سال آینده به‌رغم این که همه مشکلات بودجه‌های قبلی را در حوزه اصلاحات ساختاری داشته، اما ۶ مسئله مهم گسترش‌ای هم در دل خود دارد که آنها را می‌توان در قالب حوزه رفاه، حوزه سلامت، حوزه تحقیق و گسترش، حوزه آموزش، حوزه انرژی و تشکیل نهاد گسترش‌ای دسته‌بندی کرد. 

کدام دستگاه ها بیشترین بودجه را دارند؟ 

در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ بدون در نظر گرفتن ذی‌سود واحد که وزارتخانه‌ها می باشند (مجموع بودجه وزارتخانه)، در قسمت مصارف، بیشترین بودجه به صندوق‌های بازنشستگی تعلق می‌گیرد. مطابق اعداد و رقم های بودجه ۱۴۰۴، از مجموع ۷۷۷ همت بودجه صندوق‌های بازنشستگی، نزدیک به ۳۹۴ همت از آن برای صندوق بازنشستگی کشوری، ۱۸۵ همت برای صندوق بازنشستگی لشکری، ۱۸۰ همت برای مشابه‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری، لشکری و فولاد، ۱۶.۴ همت برای صندوق فولاد و نهایتاً کمتر از ۲ همت نیز برای صندوق بازنشستگی وزارت اطلاعات بوده است. مجموع بودجه صندوق‌ها در سال ۱۴۰۳ نزدیک به ۴۵۳ همت بوده که رشد ۷۱ درصدی را مشخص می کند. بعد از صندوق‌ها، بنیاد شهید و امور ایثارگران با ۱۲۲ همت، سازمان بیمه سلامت با ۱۰۰ همت، سازمان بهزیستی با ۴۳ همت، سازمان امور مالیاتی (با در نظر گرفتن ردیف ۱۱۰۱۰۱) نزدیک به ۳۹ همت، سازمان نوسازی مدارس با ۳۳ همت، صداوسیما با ۲۹.۴ همت، کمیته امداد با ۲۴ همت، بودجه حمایتاز معلولان با ۲۳.۸ همت، صندوق ملی مسکن با ۲۳.۴ همت و سازمان زندان ها با ۲۲.۳ همت در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ساتبا با ۱۵ همت، سازمان ثبت اسناد با ۱۴.۷ همت، مرکز خدمات حوزه‌های علمیه با ۱۴ همت، گمرک ایران با ۱۳.۸ همت و سازمان حفاظت از محیط زیست با ۷.۹ همت در رتبه‌های بعدی قرار دارند. 

از بودجه ۸.۵ همتی نهاد ریاست‌جمهوری تا بودجه مجلس

جداول لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ مقداری گمراه‌کننده است. آنچه در ماده واحده آمده، ترکیبی از کل بودجه دستگاه‌های مادر (ذی‌سود واحد) با بودجه شرکتی است. به عبارتی، بودجه دستگاه مادر با شرکت‌هایی که در اختیار دارد، در این جدول درج شده است. جداول مفصل و اعداد و رقم های زیرمجموعه‌های دستگاه‌ها در قالب «جدول تکمیلی» درج شده است. بر پایه جدول هفت، برای مثال بودجه مجلس شورای اسلامی ۵.۷ همت است که این رقم شامل زیرمجموعه‌های اعم از خود مجلس، مرکز پژوهش‌ها، خبرگزاری مجلس و دیگر مجموعه‌ها به جز دیوان محاسبات است. بودجه نهاد ریاست‌جمهوری نزدیک به ۸.۵ همت درج شده که بودجه ده‌ها زیرمجموعه این دستگاه بوده و خالص بودجه نهاد ۱۹۲۱ میلیارد تومان است. درمجموع، یک نوع بی نظمی و آشوب در جداول لایحه بودجه مشاهده می‌شود که برخلاف بودجه سال ۱۴۰۳، کل بودجه ذی‌سود واحد را در کنار زیرمجموعه‌های آن دستگاه قرار نداده و این دو از هم جدا می باشند، موضوعی که ضدشفافیت است.