به گمان زیادً این چنین احساسی را با صمیمی‌ترین دوستان یا شریک عاطفی خود از همان نخستین دیدار توانایی کرده‌اید. اما چرا این چنین اتفاقی میفتد؟ بر پایه تحقیقات روان‌شناسی در حوزه روابط بین فردی، چندین عامل می‌توانند در این اتفاق نقش داشته باشند که آن‌ها را مرور کرده‌ایم. 

همگامی عصبی؛ هماهنگی ذهن‌ها

دانشمندان علوم اعصاب اعتقاد دارند که این ربط آنی می‌تواند ریشه‌ای زیستی داشته باشد. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ در کالج دارتموث انجام شد، فعالیت مغزی ۴۲ داوطلب زمان تماشای چندین ویدیو مورد بازدید قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد افرادی که روابط اجتماعی نزدیکی با هم دارند، الگوهای شبیهی از فعالیت مغزی، به‌اختصاصی در قسمت‌هایی که با پردازش احساسات، تمرکز انتخابی و فهمیدن ذهن دیگران مرتبط است، دارند. 

تالیا ویتلی، پژوهشگر این مطالعه، توضیح می‌دهد که افراد در یک شبکه اجتماعی مشترک زمان پردازش محتواهای روایی و فهمیدن کلی جهان، فعالیت‌های مغزی شبیهی نشان خواهند داد. حتی در بین غریبه‌ها، اگر این چنین همگامی عصبی وجود داشته باشد، گمان تمایل به ادامه ربط افزایش می‌یابد. این یافته با تحقیقات قبلی نیز همخوانی دارد که نشان داده است افرادی که حرکات و زبان بدن شبیهی دارند، زیاد تر به یکدیگر جذب خواهد شد. به عبارتی، هرچه زمان بیشتری با فردی در تعامل باشید، همگامی رفتاری و عصبی شما نیز افزایش خواهد یافت. 

سخن بگویید کردن به یک زبان مشترک- منظور فقط واژگان مشترک نیست

روشای که سخن بگویید می‌کنیم نیز می‌تواند پیش‌بینی کند که آیا قلاب‌هایمان به هم گیر می‌کند یا نه [اصطلاحاً جذب هم می‌شویم یا خیر]. تحقیقات درمورد هماهنگی سبک زبانی (LSM) مشخص می کند افرادی که سبک زبانی یکدیگر را ناخودآگاه پیروی می‌کنند، حتی در نخستین تعامل های، حس ربط بیشتری با هم دارند. این هماهنگی زبانی فقط به محتوای سخن‌ها مربوط نمی‌شود، بله به چگونگی منفعت گیری از این واژگان – به خصوص منفعت گیری از واژگان عملکردی همانند «و»، «آن»، «این» و «به» – نیز می‌شود. 

مطالعه‌ای درمورد قرار ملاقات‌های سریع نشان داد زوج‌هایی که سبک زبانی شبیهی دارند، با گمان بیشتری به یکدیگر علاقه‌مند خواهد شد. حتی اگر دو نفر از پیشینه‌های متغیری باشند، الگوهای زبانی شبیه می‌تواند نشانه‌ای از ربط عمیق‌تر باشد و گمان ادامه رابطه را افزایش دهد. بعد اگر تا به حال حس کرده‌اید که مکالمه‌ای از همان ابتدا روان و طبیعی پیش می‌رود، علم مشخص می کند که این نوشته به طور کامل اتفاقی نیست، بلکه کلمات شما به شکلی ناخودآگاه همگام شده‌اند. 

برای مثال فکر کنید که دو همکار که به تازگی با هم آشنا شده‌اند در یکی از جلسات کاری از ساختارهای زبانی مشترک غیر رسمی همانند «منم همینو می‌گم!» یا «عمراً» منفعت گیری کنند یا در نقطه روبه رو دو همکار از ساختارهای زبانی رسمی منفعت گیری کنند. هر دو گروه به علت منفعت گیری از ساختارها و سبک‌های زبانی مشترک گمان دارد در همان جلسه به هم جذب شوند. 

یا در اولین قرار عاشقانه، هنگامی دو نفر به شکلی ناخودآگاه از کلمات و واژگان و لحن‌های یکسان منفعت گیری می‌کنند، گمان دارد که در همان قرار اولیه به هم جذب شوند. 

هم‌رنگ جماعت شدن؛ شباهت‌های اجتماعی

ضرب‌المثل قدیمی که می‌گوید «کبوتر با کبوتر، باز با باز»، در اینجا کاملاً صدق می‌کند. همان گونه که پرندگان برای شناسایی یکدیگر به الگوهای ظاهری پرهایشان دقت می‌کنند، انسان‌ها نیز از نشانه‌های اجتماعی مختلفی برای شناخت یکدیگر منفعت گیری می‌کنند که شامل سن، قومیت، طبقه اجتماعی و سطح تحصیلات است. 

تحقیقات مشخص می کند افراد طبق معمولً به سمت افرادی جذب خواهد شد که ویژگی‌های مشترکی با آن‌ها دارند، چون این شباهت‌ها علتمی‌شود حس کنند بهتر یکدیگر را فهمیدن می‌کنند. به این علت طبیعی است که ما جذب افرادی شویم که به لحاظ ویژگی‌های جمعیت‌شناختی همانند ما باشند. 

صدمه‌پذیری مشترک؛ پیوند در لحظات حساس

بعضی اوقات در برهه‌ای حساس از زندگی با فردی مواجه می‌شویم یا در مسیر تحقق یک مقصد مشترک یا حل یک مشکل با او همراه می‌شویم. تحقیقات روان‌شناختی نشان داده است که این چنین موقعیت‌هایی حس صدمه‌پذیری مشترک تشکیل می‌کند و علتمی‌شود حس فهمیدن شدن، امنیت و ربط عمیق‌تری داشته باشیم. 

اُری برافرمن، نویسنده کتاب «جادوی پیوندهای سریع»، نظر می‌کند که می‌توان این چنین «فضاهای صدمه‌پذیری» را به‌صورت به عمد تشکیل کرد. او نظر می‌کند که به‌جای سوال‌های معمولی، سؤالاتی بپرسیم که معنی شخصی دارند، برای مثالً: «در هفته قبل چه اتفاق معناداری برایت افتاد؟» این روش می‌تواند حس اصالت و نزدیکی را تحکیم کند. 

خندیدن؛ رمز جادویی ربط

خنده نه‌تنها می‌تواند توهم نزدیکی تشکیل کند، بلکه در واقع یکی از عوامل مهم شکل‌گیری ربط سریع است. تحقیقات رابین دانبار از دانشگاه آکسفورد مشخص می کند که حس شوخ‌طبعی شبیه تأثیر قابل‌توجهی بر رفتارهای نوع‌دوستانه دارد. 

در مطالعه‌ای دیگر که در دانشگاه کارولینای شمالی انجام شد، محققان از شرکت‌کنندگان خواستند ویدیوهایی را تماشا کنند و مقدار خندیدن، لبخند زدن یا بی‌تفاوتی آن‌ها را ثبت کردند. نتایج نشان داد که مقدار خنده مشترک در تشکیل حس شباهت و تمایل به ادامه ربط تأثیر بسیاری دارد. سارا آلگوئه، روان‌شناس اجتماعی و نویسنده این مطالعه، می‌گوید: «افرادی که با هم می‌خندند، لحظاتی را توانایی می‌کنند که مشخص می کند آن‌ها دنیا را از دریچه‌ای شبیه می‌بینند و این نوشته به‌طور موقت حس نزدیکی را تحکیم می‌کند.»