طنز و طنازی هیچ زمان در ارتباطات علمی جای خود را اشکار نکرده است. دانشمندان زیاد تر از منفعت گیری از یک رویکرد همراه شوخ‌طبعی پرهیز کرده‌اند، به این علت که منفعت گیری از شوخی در طول ارتباطات علمی امکان پذیر اعتبار آنها یا اعتبار یافته‌های آنها را تضعیف کند.

با این حال، یک پژوهش تازه این مفهوم را به چالش می‌کشد. مطالعه الکساندرا لین فرانک(Alexandra Lynn Frank)، دانشجوی دکترا در کالج ربط جمعی گرِیدی دانشگاه جورجیا نشان داد که شوخ‌طبعی مناسب می‌تواند هم دوست داشتنی و ربط دهنده باشد و هم فهمیدن مخاطب از مشروعیت مطلب علمی دانشمندان را افزایش دهد.

مطالعه فرانک و همکارانش مبتنی بر تحقیقات قبلی است که نقش شوخ‌طبعی در ارتباطات علمی، به اختصاصی در عرصه پست‌های رسانه‌های اجتماعی توسط دانشمندان را بازدید می‌کند. مقصد آن پر کردن این شکاف با بازدید نحوه عکس العمل افراد به طنز و در عین حال اراعه بینش‌های عملی برای ربط‌دهندگان علم است.

این پژوهش این چنین بر روی محتوای مرتبط با هوش مصنوعی، با منفعت گیری از کاریکاتورهایی که توسط یک دانشمند خیالی به نام دکتر جیمی دوون(Jamie Devon) در شبکه اجتماعی X پست شده می بود، متمرکز شد.

طنز به کار رفته در این محتواها به سه دسته تقسیم می‌شود. اول طنز ملایم، دوم انسان‌گرایی (به عکس کشیدن حیوانات یا اشیاء با ویژگی‌های انسانی) . سوم، ترکیبی از هر دو.

راه حلشناسی

این مطالعه از یک نظرسنجی آنلاین با یک آزمایش داخلی منفعت گیری کرد که در آن شرکت‌کنندگان از انجام یک نظرسنجی خبر داشتند، اما از جنبه آزمایشی آن بی‌خبر بودند. برای مطمعن از یک نمونه متنوع، ۲۲۱۲ شرکت‌کننده با منفعت گیری از مثالگیری سهمیه‌ای همسو با داده‌های سرشماری ایالات متحده انتخاب شدند.

به هر یک از شرکت کنندگان یکی از هشت نسخه از یک مکالمه خیالی توسط دکتر «دوون» نشان داده شد که شامل یک کارتون در رابطه هوش مصنوعی می بود. طنز آن در چهار دسته بدون شوخ طبعی، انسان‌گرایانه، شوخی و ترکیبی از هر دو دسته‌بندی می‌شد.

شرکت‌کنندگان بعد از مشاهده محتوا مقدار خنده‌دار بودن آن را برسی کردند و انها گفتند که چه مقدار این دانشمند را دوست‌داشتنی می‌دانند و این که آیا محتوای مشاهده شده را شکل معتبری از ربط علمی می‌دانند یا خیر.

یافته‌های مطالعه

فرانک می‌گوید سیاستمداران، سرگرمی‌ها و تبلیغ‌کنندگان از طنز برای ربط با مردم منفعت گیری می‌کنند، چون انتقال ایده‌ها با رویکردی ساده‌تر، گمان کمتری دارد که جهت استدلال و رد مطلب یا شخص اراعه‌دهنده آن شود.

وی او گفت: طنز می‌تواند به کوششهای ارتباطی دانشمندان پشتیبانی کند، اما تنها در صورتی که مردم هم فکر کنند آنها خنده‌دار می باشند.

با این حال، فرانک اضافه کرد که طنز باید مؤثر باشد و واقعاً علتخشنودی مخاطب شود، در غیر این صورت می‌تواند تاثییر معکوس داشته باشد.

این مطالعه اشاره کرد که اشکال خشن طنز را می‌توان تهاجمی دانست که امکان پذیر اعتبار منبع اطلاعات علمی را تضعیف کند.

فرانک خاطرنشان کرد که بینش‌های حاصل از این مطالعه مهم می باشند، چون می‌توانیم به دانشمندان در گسترش استراتژی‌های ربط عمومی پشتیبانی کنیم.

این پژوهش این چنین مشخص می کند که منفعت گیری از کنایه یا مقصد قرار دادن مستقیم افراد باید متوقف شود. وقتی که شوخ‌طبعی به طور متفکرانه به کار رود، می‌تواند به دانشمندان پشتیبانی کند تا با مردم ربط برقرار کنند و ایده‌های پیچیده را در دسترس‌تر و دلنشین‌تر کنند.

در ادامه این مطالعه آمده است که این کار نه تنها حسن نیت تشکیل می‌کند، بلکه می‌تواند با اطلاعات نادرست به روشی غیر تقابلی مبارزه کند.

علاوه بر این، طنز، پتانسیل تشکیل کنجکاوی را دارد و افراد را تشویق می‌کند تا موضوعات علمی را زیاد تر بازدید کنند.