، قطب جنوب یا قاره جنوبگان رازی را در زیر یخ‌های گسترده خود نهان می‌کند؛ منظره‌ای باستانی و ناهموار که اکنون اغاز به افشای قبل زمین‌شناسی خود کرده است.

این توپوگرافی نهان رازی دراماتیک است که به قبل پویای این قاره اشاره دارد.

به نقل از آی‌ای، این کوهستان سراسری که جنوب شرقی و جنوب غربی جنوبگان را تقسیم می‌کنند، زمان‌ها است که کاشفان و دانشمندان را مجذوب خود کرده‌اند.

این منظره باورنکردنی چطور شکل گرفته است و چه تأثیری بر صفحات یخی عظیمی که امروز این قاره را پوشانده‌اند، داشته است؟ اینها سوال‌هایی می باشند که یک مطالعه تازه را به رهبری تیموتی پولسن(Timothy Paulsen)، زمین شناس دانشگاه ویسکانسین-اشکوش(Wisconsin-Oshkosh) و جف بنوویتز(Jeff Benowitz)، ترموکرونولوژیست از دانشگاه کلرادو بولدر(Colorado Boulder)، هدایت می‌کنند.

پولسن که نویسنده مهم مقاله است، او گفت: کاوش اولیه قاره گانجنوب نتیجه شگفت انگیزی را نشان داد. یک رشته کوه به طول ۳۵۰۰ کیلومتر با قله‌هایی بیشتر از ۴۵۰۰ متر که از داخل این قاره عبور می‌کنند.

وی گفت: این محدوده به گفتن «هورست بزرگ قطب جنوب» شناخته می‌شد و امروزه به گفتن کوهستان سراسری قطب جنوب شناخته می‌شود. این کوه‌ها اکنون صفحه یخی قطب جنوب شرقی را که از شرق قطب جنوب به ارتفاعات کم در دریای راس(Ross) می‌گذرد، محدود می‌کند.

«کوهستان سراسری جنوبگان»(Transantarctic Mountains) که با نام اختصاری TAM شناخته می‌شود، شامل یک رشته‌کوه در جنوبگان است که گسترش بریده‌بریده همراه با وقفه در سراسر قاره دارد. این کوهستان، جنوبگان خاوری را از جنوبگان باختری جدا می‌کند و در برگیرنده نام‌های جداگانه‌ای است که گروه‌های متفاوت را راه اندازی می‌دهد که زیاد تر آنها مجدد به محدوده‌های کوچک‌تر تقسیم می‌گردند.

سنگ‌بستر زیر یخ

مناظر متنوعی که زیر یخ‌های قطب جنوب نهان شده‌اند، زمان‌ها است دانشمندان را متحیر کرده است.

این مطالعه به بازدید قبل زمین‌شناسی سنگ‌بستر کوهستان سراسری جنوبگان که شالوده این کوه‌های تازه کشف شده را راه اندازی می‌دهد، پرداخته است.

سنگ‌بستر کوهستان سراسری قطب جنوب دارای تاریخ زمین‌شناسی طویل و پیچیده‌ای است که قدمت آن به صدها میلیون سال پیش می‌رسد و به گفتن یک شکاف زمین‌شناسی و فیزیکی مهم در قطب جنوب عمل می‌کند.

تحقیقات تازه مشخص می کند که سنگ‌بستر کوهستان سراسری جنوبگان قبل‌ای زیاد فعال‌تر از آنچه قبلا فکر می‌شد، داشته است که شامل چرخه‌های مکرر راه اندازی کوه، بالا آمدن و فرسایش بعدی است.

این رویدادهای زمین شناسی با تغییرات عمده در صفحات زمین‌ساختی(تکتونیکی) زمین و حتی به دوره‌های یخبندان قبل مرتبط می باشند.

محققان با تجزیه و تحلیل دانه‌های معدنی در سنگ‌های آذرین کوهستان سراسری جنوبگان، اسرار این سنگ‌بستر نهان را کشف کردند.

بنوویتز می‌گوید: یخسارهای قطب جنوب، زمین‌شناسی سنگ‌بستر جنوبگان را پوشانده‌اند.

وی توضیح می‌دهد: تکامل دما-زمان سنگ‌های زیرزمینی این کوهستان می‌تواند سرنخ‌های مهمی برای فهمیدن گسترش توپوگرافی زیر یخی قطب جنوب، به‌اختصاصی مناظر باستانی آن و این که کوه‌های قدیمی‌تر چطور به گمان زیادً بر چرخه‌های یخبندان تأثیر گذاشته‌اند، اراعه دهد.

این تیم شواهدی از چند مرحله متناوب از راه اندازی کوه و فرسایش متعاقب آن در سنگ‌های زیرزمینی کوهستان سراسری جنوبگان در تکه جنوب شرقی آن یافت.

پولسن می‌گوید: نتایج تازه ما مشخص می کند که سنگ‌های زیرزمینی کوهستان سراسری جنوبگان چندین اتفاقات کوه‌سازی و فرسایش نقطه‌گذاری شده را توانایی کرده‌اند و سطوحی را تشکیل می‌کنند که سنگ‌های باستانی در آنها گم شده‌اند.

آنچه واقعاً شگفت‌انگیز است این است که این رویدادها به طور مداوم با تغییرات زمین‌ساختی صفحه مهم در امتداد حاشیه‌های قطب جنوب مرتبط می باشند و حتی حمایتبیشتری را برای دوره یخبندان قابل توجهی در نزدیک به ۳۰۰ میلیون سال پیش فراهم می‌کنند.

این مشخص می کند که توپوگرافی این قاره در طول زمان زمین‌شناسی دستخوش تغییرات قابل‌توجهی شده است که توسط نیروهای برآمدگی، فرسایش و حتی یخبندان‌های باستانی شکل گرفته است که به نوبه خود می‌تواند بر چرخه‌های یخسارهای بعدی تأثیر بگذارد.

مطالعه تازه فرد دیگر دقت را به رشته کوه پنهانی که زیر ورقه یخی قطب جنوب مدفون شده است، جلب کرده است. پایگاه «Earth.com» گزارش داده که داده‌های تازه مشخص می کند که این تشکیلات زمین‌شناسی قابل دقت بیشتر از ۵۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفته‌اند. با این حال، این رشته کوه هیچ زمان به طور مستقیم مشاهده نشده است.

این یافته‌ها بینش‌هایی را در رابطه تاریخ زمین‌ساختی باستانی قطب جنوب و چگونگی تکامل قاره‌ها در بازه‌های وقتی گسترده زمین‌شناسی اراعه می‌دهد.

این مطالعه در مجله Earth and Planetary Science Letters انتشار شده است.