این روزها در حالی حداقل دستمزد ۹ میلیون و ۴۶۶ هزار تومانی، به اسم افزایش حداقل دستمزد سرتیتر اخبار می‌شود که در واقع حداقل دستمزد کارگر ایرانی در یک دهه قبل ۵۵ دلار و یا ۳ میلیون و ۵۴۷ هزار تومان افت اشکار کرده‌است. اگر میانگین قیمت ارز را در روزهای تازه ۶۴ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر بگیریم؛ یک کارگر برای داشتن حداقل دستمزد سال ۱۳۹۳ در سال جاری باید ۱۲ میلیون و ۹۶۴ هزار تومان دریافتی داشته باشد.

رشد قیمتی ۲۰.۵ برابری در یک دهه

حداقل دستمزد در ایران هر چند از نظر ریالی افزایشی 15.5 قپبرابری را توانایی کرده است که در یک دهه قبل میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران، بیشتر از ۲۰ برابر شده‌است؛ بر پایه گزارش مرکز آمار ایران، میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در پایتخت در فروردین ماه ۱۳۹۳ نزدیک به ۳ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان بوده‌است و اکنون میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در پایتخت به ۸۱ میلیون تومان رسیده‌است که از رشد ۲۰.۵ برابری قیمت مسکن در یک دهه قبل خبر می‌دهد.

براین مبنا خرید یک واحد مسکونی ۵۰ متری در پایتخت در سال ۱۳۹۳، نزدیک به ۱۹۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خرج روی دست کارگران می‌گذاشته است که ۲۷ سال زمان می‌برده‌است؛ امروز اما خرید یک واحد مسکونی ۵۰ متری در پایتخت ۴ میلیارد و ۵۰ میلیون تومان هزینه می‌برد که با حداقل حقوق ۹ میلیون و ۴۶۶ هزار تومانی، ۳۵ سال به طول می‌انجامد؛ زمان خرید خانه برای کارگران در صورتی ۲۷ تا ۳۵ سال تخمین زده شده‌است که دستمزد کارگران به طور همه و کمال در این بازه وقتی، با فکر ثابت ماندن قیمت‌ها، صرف خرید خانه شود.

چهار سال کار برای خرید پراید

در سال ۱۳۹۳، قیمت پراید ۱۱۱، ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده‌است؛ براین مبنا خرید این ماشین برای کارگر ایرانی با حداقل دستمزد ۶۰۹ هزار تومانی، ۳۳ ماه به طول می‌انجامید. اکنون کوییک دنده‌ای مدل ۱۴۰۳ که به گفتن جایگزینی برای خودروی پراید به بازار اراعه شد، ۴۵۰ میلیون تومان قیمت خورده‌است که با حداقل دستمزد ۹ میلیون و ۴۶۶ هزار تومانی خرید آن برای کارگر ایرانی ۴۷ ماه به طول می‌انجامد که به معنی سه سال و نه ماه کار زیاد تر برای خرید یک کالای شبیه است.

حداقل دستمزد از زبان کالاهای اساسی

افزایش حداقل دستمزد در یک دهه قبل حتی از کالاهای اساسی نیز عقب مانده‌است؛ قیمت هر کیلوگرم ران ممتاز گوسفندی از ۳۱ هزار و ۸۰۰ تومان در سال ۱۳۹۳، به ۸۷۹ هزار تومان در سال جاری رسیده‌است که از رشد ۲۸ برابری حکایت می‌کند؛ به عبارتی با حداقل دستمزد سال ۱۳۹۳ یک کارگر ایرانی توان خرید ۱۹ کیلوگرن ران گوسفندی ممتاز را داشت که امروز این توانایی خرید به ۱۰ کیلوگرم رسیده‌است.

گفتنی است هر کیلوگرم گوشت مرغ در سال ۱۳۹۳ نزدیک به ۶ هزار و ۴۹۹ تومان قیمت داشته‌است. حال حاضر هر کیلوگرم مرغ در بازار ۷۶ هزار و ۶۵۹ تومان قیمت دارد که از رشد بیشتر از صد درصدی قیمت مرغ حکایت دارد. بنابر گزارش بانک مرکزی تخم مرغ در فروردین ماه سال ۱۳۹۳ شانه‌ای ۸.۵۰۰ تا ۱۱.۰۰۰ تومان قیمت داشته‌است؛ اکنون هر شانه تخم مرغ در بازار به قیمت ۱۲۰هزار تومان رسیده‌است.

پایین‌ترین حداقل دستمزد در منطقه

بنابر آنچه حرف های شد و بر پایه قیمت ۶۴ هزار و ۵۰۰ تومانی ارز در بازار آزاد، حداقل دستمزد در سرزمین اکنون ۱۴۶ دلار تخمین زده می‌شود. نگاهش به قانون کار در کشورهای منطقه اما از میانگین زیاد بالاتر حداقل دستمزد حکایت دارد.

حداقل دستمزد در ترکیه ۵۶۰ دلار، در عراق ۲۶۰ دلار، در کویت ۳۲۷ دلار، در عربستان سعودی ۸۰۰ دلار، در عمان ۸۳۹ دلار، در امارات ۴۰۸ دلار، در قطر ۴۹۳ دلار، در بحرین ۷۹۰ دلار و در اذربایجان ۲۰۰ دلار است؛ براین مبنا حداقل دستمزد در ایران و در بین کشورهای منطقه در پایین‌ترین حد قرار دارد.

در آخر باید او گفت حداقل دستمزد یکی از متغیرهای مهم سیاست‌های بازار کار در سطح جهانی است؛ چون یکی از اهداف مهم اقتصادی-اجتماعی دولت‌ها، حمایتو حمایتاز نیروی کار جهت نگه داری و ترقی قوت خرید و رفاه زندگی و تامین امنیت شغلی آنان با منفعت گیری از اهرم حمایتی حداقل دستمزد است. به علت ربط بین حداقل دستمزد و افت سطح فقر این سیاست به یکی از ابزار مهم جهت افت فقر در بین اکثر کشورها تبدیل شده‌است.

بر پایه آنچه حرف های شد، حداقل دستمزد کارگران باید با معیارهای دقیق و کارشناسی و بر پایه هزینه‌های واقعی زندگی در سرزمین تعیین شود؛ در صورتی که حداقل دستمزد هم‌پای هزینه رشد کند ارامش نسبی در معیشت قشر کارگر تشکیل می‌شود اما در صورتی که حداقل دستمزد از هزینه‌ها جا بماند تبدیل فقر روزافزون قشر حداقلی بگیر جامعه خواهد شد.